Piwowarczyk, producent filmowy i dziennikarz, pracuje nad filmem (reżyserem jest Sławomir Grunberg) o mało znanym epizodzie z czasów II wojny światowej, jakim był pobyt w Meksyku 1,5 tys. polskich uchodźców z ZSRR. Były to głównie dzieci, w większości sieroty. Uchodźcy mieszkali w specjalnie dla nich przygotowanej kolonii Santa Rosa w okolicach miasta Leon. Polacy ze wschodnich kresów II RP, w ramach wywózek prowadzonych przez Sowietów, trafili na Syberię i do Kazachstanu, a następnie - wraz z armią generała Andersa - do Persji. Do Meksyku dostali się w dwóch grupach: w lipcu 1943 r. (704 osoby) i listopadzie 1943 r. (728 osób) dzięki porozumieniu między gen. Władysławem Sikorskim a prezydentem Meksyku.
Na zdjęciu widać polskie dzieci z Santa Rosa, prawdopodobnie sieroty (dzieci, które dotarły do Meksyku z rodzicami lub opiekunami mieszkały w kolonii w osobnych domkach).
Narratorem w filmie będzie szczecinianka Joanna Matias, prawniczka, której ojciec Bogdan Matias (na zdjęciu) urodził się w 1944 r. w Santa Rosa. Obecnie pan Bogdan ma 68 lat.
Pani Matias założyła stronę internetową o rodzinnej historii i historii polskich dzieci z Santa Rosa. Pisze tam m.in. tak: 'O Santa Rosa słyszałam od dziecka. Tam się urodził mój tata. Takie wyrazy jak: Guadalajara, Guanajuato, Leon były dla mnie czystą poezją. Opowieści: o skórzanych kufrach, o burro czyli o osiołku, który ugryzł mojego tatę, o broni trzymanej przez dziadka pod poduszką. To były dla mnie najpiękniejsze bajki z krainy za siedmioma morzami, gdzie żyją sami dobrzy ludzie, którzy uwielbiają dzieci, muzykę i gdzie jada się głównie fasole i pikantne potrawy.'
- Moi dziadkowie, Alina z domu Srzedzińska [na zdjęciu - red.] i Józef Wierciński, zostali wywiezieni ze wschodnich terenów Rzeczypospolitej - opowiada Joanna Matias. - Poznali się w Meksyku, zakochali i pobrali. Dziadek zmarł tam bardzo młodo a babcia powtórnie wyszła za mąż i przybrała nazwisko Matias. Chciałabym z ojcem odnaleźć grób mojego dziadka.
Pani Joanna napisała: 'Wiedziałam, że moja rodzina dotarła do Meksyku bo była wojna i że wrócili do Polski , bo zmarł mój biologiczny dziadek, a babcia w wieku 24 lat została wdową z dwójką dzieci.'
Joanna Matias sporo wie o wyjątkowej życzliwości okazywanej przez Meksykanów Polakom. - Kiedy druga grupa osiedleńców jechała do kolonii, akurat wybuchł strajk na meksykańskiej kolei. Przerwano go tylko po to, aby pomóc Polakom - opowiada. Naszych rodaków dwukrotnie odwiedzał ówczesny prezydent Meksyku.
Na zdjęciu z 1944 lub 1945 r. widać polskie dziewczęta z biało-czerwonymi opaskami na ramionach maszerujące przez Leon. Widać, że polscy uciekinierzy wciąż wzbudzali ogromne zainteresowanie wśród meksykańskiej ludności.
Piwowarczyk chciałby, aby jego dokument (film jest produkcją niezależną) był gotowy do lipca 2013 r., tj. na 70. rocznicę przyjazdu Polaków do Leon. W ostatniej 'Polityce' napisał, że udało mu się dotrzeć do naocznych świadków tych wydarzeń, którzy jako dzieci mieszkali w Santa Rosa, a dziś żyją w różnych częściach świata. 'Film nasz będzie więc próbą wyjaśnienia, dlaczego Meksykanie tak serdecznie odnosili się do egzotycznych gości z Polski i jaki wpływ miało to później na życie samych Polaków' - pisze Piwowarczyk.
Na zdjęciu powyżej widać uchodźców z Polski i Meksykanów pozujących do wspólnego zdjęcia, prawdopodobnie podczas zorganizowanej dla Polaków zabawy.
Co się stało z polskimi dziećmi z kolonii koło meksykańskiego miasta Leon? W następnych latach większość z nich wybrała emigrację do USA. Część założyła rodziny w Meksyku. 16 maja 1947 r. oficjalna likwidacja obozu. Grupę 106 dzieci i 99 nastolatków przewieziono do sierocińca w Tlalpan. W 1950 r. ostatnia grupa polskich sierot z SR wyjeżdża do nowych rodzin i domów dziecka w USA.
Na zdjęciu widać polską młodzież jeszcze w Santa Rosa. Na czele maszeruje harcerz, za nim dziewczęta, prawdopodobnie w szkolnych mundurkach (Polacy zorganizowali dla nich w obozie naukę m.in. praktycznych umiejętności zawodowych).
W czwartek (o godz. 11.50) w I LO w Szczecinie odbędzie się spotkanie Piotra Piwowarczyka i jego współpracownika Manuela Zurity z młodzieżą.
Na zdjęciu - Bogdan i Joanna Matias podczas kręcenia jednego z ujęć filmu w polskiej ambasadzie w Meksyku. Obok nich ambasador Małgorzata Niewiadomska i konsul honorowy Wojciech Szczebelski (z prawej; jego ojciec w czasie wojny pomagał Polakom dotrzeć do Meksyku). Za kamerą - reżyser Stanisław Grunberg.
Na spotkaniu w Szczecinie będzie również Joanna Matias (na zdjęciu).
Pani Joanna poszukuje osób, które mieszkały w obozie koło Leon, spotkały kogoś, kto tam przebywał lub znają jakieś historie z tym związane. Jeśli ktoś ma takie informacje, prosimy o kontakt na listy@szczecin.agora.pl lub za pośrednictwem strony Santarosa.com.pl
Dziękujemy pani Joannie za pomoc przy ustalaniu faktów i udostępnienie zdjęć.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze