Heweliusz przewoził TIR-y i wagony kolejowe. Na jego pokładzie było 29 marynarzy i 35 pasażerów, głównie kierowców TIR-ów. Prom wyszedł ze Świnoujścia pięć minut po północy 14 stycznia. Ok. godz. 4 na ranem na wysokości Rugii rozpętało się morskie piekło (6-metrowe fale, huragan dochodzący do 180 km/h). Izba Morska ustaliła, że załoga -wbrew zaleceniom eksploatacyjnym -użyła systemu kompensacji przechyłów. Kiedy prom przeciął dziobem linię wiatru, nagle dociążona wodą balastową burta z nawietrznej stała się zawietrzną. To doprowadziło do ostrego przechyłu, o godz. 5:12 prom wywrócił się do góry dnem.
Zanim prom się wywrócił kpt. Andrzej Ułasewicz zarządził ewakuację sam zostając na mostku do końca. Ratownicy z Niemiec i Danii znaleźli się w pobliżu dryfującego wraka cztery godzin później. Są kontrowersje co tego, czy kapitan wzywając pomoc podał prawidłową pozycję promu. Udało się uratować tylko 9 członków załogi. Zginęło 20 marynarzy i 35 pasażerów. Na zdjęciu: port w Stralsundzie, 14 stycznia, niemieccy żołnierze niosą na noszach ze statku ratowniczego do karetek tych, którzy przeżyli katastrofę.
Mimo że większość osób znajdujących się na pokładzie przeżyła katastrofę, wielu nie dożyło przyjazdu ratowników, ginąc z zimna, potęgowanego silnym wiatrem, wysokimi falami i pyłem wodnym, który wicher roznosił w powietrzu uniemożliwiając rozbitkom oddychanie. Na ratunek mieli szansę tylko ci, którzy dostali się do wnętrza zrzuconych z promu tratw i byli w ratowniczych skafandrach (takich ja ten na zdjęciu). Skafandry miała tylko załoga. Pasażerowie byli praktycznie bez szans
Jan Heweliusz został zwodowany w 1977 r. w stoczni w Trosvik, miał 3015 ton wyporności, 120 m długości, 17 m szerokości i 6 m zanurzenia. W momencie katastrofy należał do szczecińskiej firmy Euroafrica. W 1978 r. przewrócił się dnem do góry z powodu źle funkcjonujących zaworów zbiorników balastowych. W 1982 roku w tym samym porcie przy wyładunku wagonów z cementem przechylił się o ponad 45 stopni na lewą burtę i wbił w nabrzeże. W 1986 r. podczas rejsu do Ystad zapalił się. Pożar spowodował pracujący silnik samochodu chłodni. Spaliły się trzy wozy, cała nadbudówka. 23 pasażerów ewakuowano na łodziach ratunkowych. Feralnej nocy wypłynął ze Świnoujścia z dwugodzinnym opóźnieniem z powodu naprawy furty rufowej
Jako przyczynę wypadku Odwoławcza Izba Morska uznała zły stan techniczny statku i błędy kapitana (ta część orzeczenia budzi kontrowersje). Sprawa została skierowana do Europejskiego Trybunału Stanu w Strasburgu, który w marcu 2005 roku przyznał odszkodowania 4,6 tys. euro za straty moralne każdemu z jedenaściorga skarżących się krewnych i członków rodzin ofiar katastrofy promu. Według Trybunału, Izby Morskie w Szczecinie i Gdyni nie rozpatrzyły sprawy zatonięcia promu w sposób bezstronny, m.in. pomijając materiał dowodowy oraz nie przesłuchując istotnych świadków, ten sam sędzia prowadził postępowanie śledcze, a następnie orzekał jako przewodniczący składu. Zdaniem Trybunału pogwałcona została jedna z zasad Europejskiej Konwencji Praw Człowieka. Na zdjęciu z 2004 roku: spotkanie w Szczecińskiej Radzie Adwokackiej z żonami marynarzy, którzy zginęli na promie Jan Heweliusz.
Lista ofiar: załoga: Marek Behrendt (starszy oficer - dubler), Tomasz Brudnicki (starszy mechanik), Kazimierz Choszcz (kucharz), Ryszard Cikota (steward), Roger Janicki (starszy oficer), Mirosław Kolberg (młodszy motorzysta), Andrzej Korzeniewski (I elektryk), Tadeusz Łastowski (magazynier maszynowy), Józef Noga (starszy marynarz), Mieczysław Ostrzyniewski (cieśla), Stanisław Pacek (starszy marynarz), Leszek Pyciński (radiooficer), Teresa Sienkiewicz (stewardesa), Paweł Sobociński (IV mechanik), Janusz Subicki (oficer pożarowy), Włodzimierz Szpilman (bosman), Bronisław Szychta (starszy marynarz), Janusz Szydłowski (steward), Andrzej Ułasiewicz (kapitan), Zenon Wawrzak (II mechanik).
Pasażerowie: Ingvar Andersson, Lajos Balzas, Vaclaw Condil, Karol i Sylwia Eichert (ojciec z córką), Josef Furulyas, Małgorzata Gajowska, Agnieszka Goldman (z-ca dyr. Euroafrica Linie Żeglugowe), Czesław Gorlewski, Witold Greda, Ingvar Kjell Hakansson, Roy Halvorssen, Conny Irskog, Zdenek Jurik, Bo Karlsson, Marek Kośny, Andrzej Kozłowski (agent PKP), Witold Krawczyk, Lars Borje Lenartsson, Per Martens, Peter Olsson, Henryk Owczarczyk, Ryszard Pałka, Erwin Pappenscheller, Władysław Półtorak, Jochan Reischer, Istvan Small, Zdzisław Sosnowski, Witold Staszkiewicz, Radka Milena Vasić, Dymitr Vasić, Ferenc Vegh, Michaly Warga, Peter Weissenbacher, Barbara Zaborska (kier. działu eksploatacji żeglugi promowej).
N/z: 14 stycznia 2009 roku, Świnoujście, Plac Rybaka, obchody 16 rocznicy zatonięcia promu Jan Heweliusz.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze