Most, równie chętnie jak pejzaże, malował portrety. Ta spoglądająca na nas sympatyczna dziewczynka to córka szczecińskiego kupca Schiffmanna.
- Malarz realistycznie oddał delikatne rysy dziewczynki, a w bystrym spojrzeniu połączonym z lekkim uśmiechem potrafił wyrazić jej żywe usposobienie i ciekawość świata - opisuje dr Ewa Gwiazdowska, kustosz Działu Sztuki Dawnej Muzeum Narodowego w Szczecinie.
Dziewczynka do pozowania ubrana została odświętnie, w śnieżnobiałą sukienkę.
Żyjący w latach 1549-1603 Barnim XII był m.in. kandydatem na małżonka Anny Jagiellonki. Siostrę z posagiem zaproponował mu jej brat, król Zygmunt August. Do małżeństwa nie doszło, bo książę szczeciński chciał też ziem. Zwany Pobożnym, Dobrym, Wielkim, przeszedł do historii Pomorza jako władca wykształcony i sprawiedliwy.
Most przygotowywał się do cyklu portretów książąt pomorskich. Zachowały się przygotowawcze rysunki.
Malarz interesował się pomorską kulturą ludową. Zwłaszcza paradny strój pyrzycki będzie wracał na jego obrazach. Chyba Most uważał go za bardzo efektowny... Tu młoda chłopka ma na sobie charakterystyczną marszczoną czerwoną spódnicę, czerwoną zapaskę, czarny stanik nałożony na białą koszulę, chustę bogato haftowaną w kwiaty. Na głowie, na biały czepiec nałożony został czarny, z pękiem wstążek opadających na plecy.
Na obrazie widać szczęśliwą chłopską rodzinę w zadbanej izbie. Zapewne w trakcie jakiegoś rodzinnego święta, a może po prostu bawiących się w niedzielne popołudnie. W odświętnych ubiorach zwraca zwłaszcza uwagę pyrzycki strój mężczyzny.
Zakup obrazu w 2008 r. sponsorowała Spółka Investa SA.
Most przedstawia dwie dziewczyny, które, kryjąc się za rogiem domu, podsłuchują umizgi kawalera do panny. W tle górski pejzaż. Tę humorystyczną scenkę Most namalował w 1844 r. i zaprezentował na wystawie w Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych w Berlinie. Potem obraz trafił do rąk prywatnych. Kiedy pojawił się w domu aukcyjnym, MN kupiło dzieło w 2009 r. dzięki dotacji z Urzędu Marszałkowskiego.
Scena w murowanej, sklepionej gospodzie. Nic dziwnego, że w tym miejscu panuje nieład. W centrum ucztuje wesołe towarzystwo.
- Wśród osób zapełniających salę zobrazowany został przekrój lokalnej społeczności - wyjaśnia dr Ewa Gwiazdowska. - Most nawiązał do realistycznych obrazów tworzonych przez artystów holenderskich w XVII w. Widoczne to jest w perspektywicznym przedstawieniu sali, rozmieszczeniu, pozach i gestach postaci, wiernym oddaniu sprzętów i przedmiotów, oświetleniu wnętrza. Fascynacja sztuką holenderską była charakterystyczną cechą twórczości szczecińskiego malarza.
Kompozycja pejzażowa ukazuje wydarzenie rozgrywające się podczas religijnej pielgrzymki do źródła bijącego przy kościele poświęconym Najświętszej Marii Pannie. Na pierwszym planie jest grupa osób przy studzience z figurą Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Dwoje starszych ludzi słucha nieznanej historii młodej kobiety. Pielgrzymi przybyli do źródła z dużą grupą, która podąża już dalej stokiem wzgórza w stronę odległego wzniesienia, na szczycie którego widać kościelne wieże.
- Obraz jest malowany bardzo realistycznie i subtelnie, z wyczuciem plastyki postaci i głębi przestrzennej rozległego pofalowanego krajobrazu. Świetnie oddana została psychika postaci - opisuje pani kustosz. - Należy do niewielu znanych krajobrazów malowanych przez Mosta i świadczących o jego mistrzowskim opanowaniu tego gatunku.
Tym efektownym portretem Ludwig August Most upamiętnił w 1842 r. dojrzałą damę w odświętnej śliwkowej sukni otuloną koronkowym szalem. Ciemnymi oczyma patrzy na nas z delikatnym uśmiechem. To prawdopodobnie bogata przedstawicielka pomorskiego kupiectwa.
- Most wykorzystał swe umiejętności psychologicznego charakteryzowania przedstawianej postaci, ukazał wnikliwie osobowość modelki - podkreśla dr Ewa Gwiazdowska. - Niekonwencjonalne ujęcie dłoni bawiącej się ozdobnym łańcuszkiem podkreśla swobodę i naturalność postaci.
Na obrazie widzimy młodą matkę trzymającą na rękach niemowlę. Kobieta to Karoline z domu Kruger, żona Mosta, a dziecko to ich najstarszy syn Herman.
- To bardzo teatralne przedstawienie - mówi dr Gwiazdowska. - Doskonale oddaje ducha epoki i pokazuje mieszczaństwo. Widzimy kobietę czekającą na męża. Ale jednocześnie autor na obrazie pokazuje, że także znajduje się w pokoju i scena jest pozowana. Możemy to wywnioskować z męskiej czapki, która wisi na drzwiach. Udało się ją odkryć podczas prac konserwatorskich.
Obraz został zakupiony od rodziny artysty, m.in. dzięki zbiórce funduszy przeprowadzonej w Noc Muzeów.
We wnętrzu kantoru rybacy przedkładają złowione ryby do opodatkowania. Scena jest okazją do pokazania tej społeczności.
- Rodzajowy obraz Mosta z jednej strony należy do dzieł sztuki nurtu patriotycznego, dokumentujących kulturę rodzimą. Z drugiej strony artysta nawiązał do spopularyzowanych w XVII-wiecznej Holandii scen rodzajowych z życia mieszkańców wsi i małych miasteczek - mówi dr Gwiazdowska.
Dzieło zostało zakupione zostało w 1999 r. przez BRE-Bank, oddział w Szczecinie i oddane w depozyt Muzeum.
Eleganckie towarzystwo ukazane zostało podczas popołudniowej herbaty w bogatym salonie. Członkowie rodziny zgromadzili się przy okrągłym stole nakrytym serwetą z ustawioną na nim kryształową paterą z owocami. W centrum, za stołem stoi głowa rodziny radca Emil Kühn. Obraz szczęśliwego, dostatniego życia domowego.
To też depozyt oddany w 2014 r. do zbiorów Muzeum Narodowego w Szczecinie, własność Towarzystwa Przyjaciół Muzeum Narodowego w Szczecinie.
Od 10 do 15 marca w Muzeum Historii Szczecina (oddział MN), obok eksponowanych tu na wystawach stałych kilku obrazów Augusta Ludwika Mostsa, muzealnicy wystawią jeszcze dwa, dotychczas nie pokazywane publiczności - 'Pejzaż górski przy źródle z figurą Matki Boskiej' oraz 'Portret rodziny Kuhn'.
Ta wystawa, z okazji 208. urodzin malarza, rozpoczyna cykl 'Nie(ch) żyją Mistrzowie!'.
- Chcemy, wykorzystując rocznice wybranych wielkich artystów, przypominać ich sylwetki i twórczość znajdującą się w naszych zbiorach - mówi Daniel Źródlewski z Muzeum Narodowego. - Zaczynamy 10 marca, bardzo szczecińsko, od Mosta.
Na reprodukcji - 'Widok Szczecina z Łasztowni Stoczniowej', 1847 r., własność Pomorskiego Muzeum Krajowego w Greifswaldzie (Pommersches Landesmuseum).
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze