Okazały Dom Koncertowy został oddany do użytku 18 października 1884 r. (po sąsiedzku nie było jeszcze Polizeipraesidium (dzisiejszej komendy wojewódzkiej tylko pusty plac). Gmach stanął w...18 miesięcy. Powstał wg projektu berlińskiego budowniczego Franza Schwechtena, który potem wrócił jeszcze do Szczecina, żeby zaprojektować Wieżę Quistorpa.
Efektowny budynek w stylu włoskich renesansowych rezydencji uchodził za jeden z piękniejszych w mieście. Znawcy doceniali harmonię między bryłą budynku a dekoracjami na elewacji.
Na inaugurację wykonano chór z oratorium Stworzenie świata Haydna, do programu pierwszego koncertu wybrano m.in. Symfonię Eroica Beethovena. Jednak to wcale nie była filharmonia. Konzerthaus pełnił raczej funkcję kombinatu gastronomiczno ? rozrywkowo-towarzyskiego. Na pierwszym piętrze działała modna restauracja i wiedeńska kawiarnia ozdobiona malowidłami przedstawiającymi miasto. Urządzone z przepychem lokale przyciągały zamożnych mieszczan. Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom klienta otwarto też piwnicę z winami oraz izbę chłopską z prostym pomorskim jadłem.
sedina.pl
sedina.pl
Konzerthaus miał dwie sale koncertowe: główną na pierwszym piętrze (o powierzchni 512 m kw.; obecna duża sala ma 558 m kw.) ozdobioną portretami muzyków oraz drugą, o połowę mniejszą. Na najwyższej kondygnacji (tej z małymi oknami ? patrz zdjęcie) mieściły się garderoby dla artystów. Pomieszczenia wynajmowano na prelekcje, spotkania, zebrania stowarzyszeń (pełna nazwa brzmiała Konzerthaus und Vereinhaus ? Dom Koncertowy i Związkowy), wystawy, bale, lekcje tańca, ale też uroczystości rodzinne. np. wesela.
sedina.pl
Kiedy było ciepło, w dużym ogrodzie na zapleczu urządzano koncerty kapel wojskowych.
sedina.pl
sedina.pl
Gmach został zniszczony w czasie alianckiego nalotu w nocy z 17 na 18 sierpnia 1944 r. Ocalały tylko mury z ozdobami na fasadzie. Wyglądało to malowniczo i zachęcało do odbudowy.
W czerwcu 1948 r. Kurier Szczeciński pisał, że Szczecin musi mieć salę koncertową, a na taką nadaje się właśnie budynek przy ul Małopolskiej. Siedzibę Konzerthausu chciał odbudowywać popularyzujący chóralistykę Związek Śpiewaczy Pomorza Zachodniego.
Autor donosił, że ministerstwo kultury zadeklarowało na pierwsze prace 5 mln ówczesnych złotych. Szybko okazało się jednak, że do związku nie dotarły pieniądze nawet na zwykłe odgruzowanie obiektu.
sedina.pl
Plany odbudowy wracały co kilka lat. Wspominał o tym w 1949 r. ówczesny prezydent Szczecina Piotr Zaremba, zapowiadały to w 1956 r. gazety (powołując się na deklaracje magistratu), a potem ponownie, w 1958 r., informując nawet, kto miał się tego podjąć. Chodziło o Dyrekcję Budowy Osiedli Robotniczych, która miała zbudować w starych murach salę na 850 miejsc, restauracje i kawiarnie.
W 1960 r. nastąpiła kolejna zmiana koncepcji. W starych murach widziano nowoczesne wnętrza teatru uniwersalnego. Pasjonat historii miasta Tadeusz Strzelczyk tak opisywał ów projekt ok. 40 lat później na łamach Wyborczej: Amfiteatralna widownia miała zapewnić doskonałą widoczność i pomieścić od 800 do 900 widzów (250 miejsc przewidziano też w kawiarni na pierwszym piętrze). Pudełkowa scena o 13-metrowej głębokości i olbrzymim, niespotykanym, 23-metrowym portalu dawała możliwość dalszego wydłużenia proscenium skonstruowanego na zasadzie zapadni. Zapewnić to miało żywy kontakt widza z aktorem. I jeszcze jeden szczegół wyjęty z dokumentacji technicznej: w głębokiej scenie miał być zainstalowany sztywny horyzont o pięknej barwie indygo, oświetlony fluorescencyjnie i żarowo, co dałoby efekt nocnego i jaśniejącego nieba.
Fot. Dariusz GORAJSKI/ AG
Wydawało się, że inwestycja z gotową dokumentacją jest już przesądzona. A tymczasem 5 lutego 1962 r. ogłoszony został przetarg na... rozbiórkę budynku przy ul. Małopolskiej 48.
- Wiosną tego roku prywatne przedsiębiorstwo rozbiórkowe K. Niewmierzyckiego przystąpiło do rozbiórki, a w listopadzie runęła ostatnia ściana Domu Koncertowego - wspomina Strzelczyk.
Do dziś nie są jasne okoliczności podjęcia decyzji o rozbiórce. Jedna z hipotez głosi, że sąsiadująca z gmachem komenda milicji kategorycznie sprzeciwiła się lokalizacji ogólnodostępnego gmachu w swoim bezpośrednim sąsiedztwie.
I tak, zamiast odbudowanego domu koncertowego, przy ul. Małopolskiej pojawił się pusty plac, który przeznaczono na parking.
Fot. Dariusz Gorajski / AG
zbiory autora
CEZARY ASZKIEŁOWICZ
Przez wszystkie powojenne lata Filharmonia Szczecińska, która dała inauguracyjny koncert 28 października 1948 r., urzędowała w pomieszczeniach od początku uważanych za tymczasowe. To była sala w lewym skrzydle gmachu Urzędu Miasta. Muzycy nazywali ją stodołą.
W 2002 r. holenderska grupa Von der Heydena chciała we współpracy z miastem zabudować plac po Konzerthausie i pl. Solidarności. Inwestorzy widzieli tam centrum finansowe (ostatecznie nie zgodził się na to ówczesny prezydent Marian Jurczyk, który nie chciał zabudowywać pl. Solidarności ? miejsca, gdzie milicja strzelała do ludzi w grudniu 1970 r.). Dwa lata później Jurczyk dał się jednak przekonać do idei zabudowy parceli po Konzerthausie. To w dużej mierze zasługa Jadwigi Igiel-Sak, wtedy dyrektor Filharmonii Szczecińskiej, która stanęła na czele 50-osobowego Komitetu na rzecz Budowy Nowej Filharmonii.
W kolejnym roku doszło do symbolicznego wydarzenia: na wysypanym żużlu parkingu policyjnym, w miejscu gdzie przed wojną stał Konzerthaus, przy pięciu schodkach ocalałych z dawnej budowli, znów zabrzmiała muzyka. Koncert był inicjatywą Opery na Zamku oraz Teatru Kana.
CEZARY ASZKIEŁOWICZ
Przełomem był jednak dopiero 2007 r. i międzynarodowy konkurs architektoniczny na nowy budynek Filharmonii. Wygrali go hiszpańscy architekci ze studia Barozzi Veiga z Barcelony. Zaprojektowali oryginalną bryłę lodową z dwoma salami koncertowymi: złotą symfoniczną (wyklejoną płatkami ze sztucznego złota, na 951 osób) oraz kameralną, księżycową (na 192 osób). Wnętrza miał uzupełniać efektowny hol z kawiarenką.
fot. Materiały SARP
W kwietniu 2011 r. firma Warbud rozpoczęła budowę nowego gmachu. Prace trwały do lata 2014 r.
CEZARY ASZKIEŁOWICZ
CEZARY ASZKIEŁOWICZ
- To wizytówka 25-lecia naszej wolności i samorządności - powiedział o budynku nowej filharmonii w Szczecinie prezydent RP Bronisław Komorowski uczestniczący w jej otwarciu 5 września 2014 r.
CEZARY ASZKIEŁOWICZ
Inauguracyjny wieczór rozpoczęła specjalnie skomponowana na tę okazję Fanfara Krzysztofa Pendereckiego. W programie była też m.in. IX Symfonia Beethovena. Obecna na koncercie minister kultury Małgorzata Omilanowska stwierdziła, że nowa filharmonia to wielki klejnot Szczecina, złoto oprawne w brylanty.
CEZARY ASZKIEŁOWICZ
- Wracamy w miejsce historyczne muzyki. 130 lat temu w tym miejscu oddany został do użytku Konzerthaus. To będzie serce kulturalne miasta - mówił prezydent Piotr Krzystek.
W programie dzisiejszego koncertu w Filharmonii jest Stworzenie świata Haydna, którego fragment zabrzmiał na inauguracji Konzerhausu. Bilety są wyprzedane.
Bibliografia: Encyklopedia Szczecina pod red. prof. Tadeusza Bialeckiego, Szczecińscy Filharmonicy 1948-1998 Mikołaja Szczęsnego, artykuły Tadeusza Strzelczyka opublikowane w Gazecie Wyborczej.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze