Cmentarz istniał dokładnie w miejscu widocznego na zdjęciu domu, który stoi wzdłuż ulicy Orawskiej. Nie wiadomo kiedy powstał ale na pewno był użytkowany do 1909 roku, kiedy został zamknięty. Domy powstały w jego miejscu w latach 20. XX wieku. Według okolicznych mieszkańców jeszcze w latach 70. kilka nagrobków było widocznych w głębi ulicy.
O tym, że ten mały park był kiedyś cmentarzem, przypomina dziś mała kapliczka, która stoi u zbiegu ulic Boryny i Jagny. Nie wiadomo od kiedy chowano tu zmarłych. Wiadomo, że czynny był jeszcze w latach 30. XX wieku. Po drugiej wojnie światowej nagrobki zostały usunięte. Wspomniana kapliczka ustawiona została w 1996 roku.
Kilkadziesiąt metrów dalej, tam gdzie ulica Boryny krzyżuje się z ulicą Sierpową, po lewej stronie, znajdował się kolejny mały cmentarz. Niewiele o nim wiadomo, poza tym, że był na przedwojennych planach. Po wojnie, jak widać na zdjęciu, w jego miejscu powstały czteropiętrowe budynki.
To był największy z cmentarzy znajdujących się na Pomorzanach. Rozciągał się wzdłuż dzisiejszej ulicy Powstańców Wielkopolskich, torami kolejowymi, ulicą Grudziącką i częściowo na terenie należącym do szpitala. Powstał w latach 60. XIX wieku. W 1938 roku cmentarz został okrojony z powodu budowy szpitala. Ostatnie pochówki odbyły się dziesięć lat wcześniej. Kilkanaście lat po wojnie nagrobki zostały stąd zabrane. Część z nich posłużyła jako materiał do budowy murków i schodów, które znajdują się dziś w parku.
Na cmentarzu u zbiegu dzisiejszych ulic Krakowskiej i Poronińskiej jeszcze w latach 80. XX wieku znajdowało się kilka grobów polskich osadników z lat 1945-1947. Później zostały zlikwidowane, a cmentarz zamieniony na plac zabaw z górką do zjeżdżania zimą na sankach.
Stoimy na mostku nad Rusałką. Za plecami mamy park Kasprowicza. Przed nami ulica i schody. Kiedyś prowadziły do tej części parku, która była cmentarzem. Przed wojną nazywał się Nemitzer Friedhof, czyli cmentarz Niemierzyński. Powstał w 1868 roku i rozciągał się od dzisiejszej ulicy Słowackiego do ulicy Niemierzyńskiej. Pochowano tu m. in. znanego szczecińskiego pisarza i poetę Roberta Prutza. Cmentarz był czynny również po wojnie (w jej trakcie chowano tu szczecinian, którzy zginęli w czasie bombardowania miasta). W 1946 roku zaczęto tu chować pierwszych Polaków, a cmentarz nazywano Majdańskim. W połowie lat 70. został zlikwidowany. Zburzono m.in. wysoki mur, który go otaczał. Dziś to Ogród Dendrologiczny im. Prof. S. Kownasa.
Wejście na jego teren znajdowało się od strony ulicy Niemierzyńskiej, które zachowało się do dziś. Znajduje się na prawo od czerwonego budynku z cegły stojącego przy ulicy. Na pewno istniał już w latach 70. XIX wieku. Potem został nieco zmniejszony. Raz z powodu budowy szkoły, a potem linii kolejowej. Na polskim planie z 1946 roku nosi nazwę Cmentarza Oświęcimskiego. Nie był jednak użytkowany. W 1980 roku został zamieniony w park. Obecnie, w czasie budowy Parku Technologicznego, który powstaje na tyłach szkoły, co robotnicy co rusz natrafiają na szczątki osób, które w tym miejscu zostały pochowane.
Cmentarz przy obecnej ulicy Firlika istniał co najmniej od początku XIX wieku. Istniał do końca lat 70. tamtego stulecia, kiedy to został zlikwidowany z uwagi na rozbudowę zakładów przemysłowych. Chowano tu mieszkańców Grabowa, które od 1850 roku było samodzielnym miastem sąsiadującym ze Szczecinem.
Ten wąski pasek zieleni między ulicą Malczewskiego, a kościołem stojącym przy ul. Jana Chryzostoma Paska to także stary cmentarz. Powstał, gdy trzeba było zlikwidować wspomniany wcześniej cmentarz przy ul. Firlika. Istniał jednak tylko do 1909 roku. W czasie II wojny światowej na jego terenie powstał schron przeciwlotniczy.
Cmentarzem była jednak tylko część obecnego parku. Nekropolia zajmowała teren między dzisiejszymi ulicami Malczewskiego, Plantową i Parkową. Nosił nazwę Grabower Friedhof. Otwarty został w 1802 roku, kiedy ze względów sanitarnych władze Szczecina zakazały pochówków w kryptach i na przykościelnych cmentarzykach znajdujących się na terenie otoczonego murami, ciasno zabudowanego Szczecina. Na cmentarzu spoczęli znani obywatele, a bogato rzeźbione grobowce, obeliski i pomniki były niekiedy przepięknymi dziełami sztuki. Już na początku XX wieku na cmentarzu zaczęło brakować miejsca i przystąpiono do jego stopniowej likwidacji mając na celu zamianę nekropolii w ogród dendrologiczny i park. Szczecin miał przecież wkrótce zyskać ogromny Cmentarz Centralny. Mimo zamknięcia cmentarza w 1924 roku pochowany został tu najbogatszy szczeciński przemysłowiec Albert Toepfer, który mieszkał w pobliżu cmentarza. Najpiękniejsze nagrobki, które zostały jako pomniki historii tego miejsca, zostały po wojnie zniszczone. Z ich części powstał murek okalający park od strony ul. Malczewskiego.
Pamiątką po nim jest tzw. domek grabarza, który został wzniesiony jak domek dla dozorcy. Cmentarz w narożniku dzisiejszego parku Żeromskiego powstał w już XVIII wieku na prośbę Francuzów zamieszkujących Szczecin. Jeszcze w 1959 roku znajdowały się tu nagrobki z francusko brzmiącymi nazwiskami. W 1965 roku zostały zniszczone. Pamiątką po cmentarzu, oprócz domku grabarza, są też trzy krzyże w barwach francuskiej flagi narodowej.
Tu, gdzieś na końcu ulicy Potulickiej zawracają tramwaje istniał cmentarz, na którym chowano najbardziej znamienitych Szczecinian. Jego początki sięgają 1300 roku! W XIX wieku spoczęli tu przedstawiciele bogatych rodzin kupieckich: Lefebre, Crepin, Ruckforth, które były właścicielami zabudowań fabrycznych ciągnących się wzdłuż dzisiejszej ulicy Kolumba. W 1880 roku cmentarz został zamknięty ale jeszcze w 1936 roku znajdowało się tu około 400 grobów. Wszelkie ślady po jego istnieniu znikły w latach 70., kiedy w jego miejscu powstała pętla tramwajowa.
Na tyłach stacji benzynowej Orlen przy ulicy Kopernika jest skwer, którego patronem jest jeden z dwóch słynnych, szczecińskich, przedwojennych burmistrzów. W połowie XIX wieku powstał tu cmentarz wojskowy. Rozciągał się nawet na części działki, na której stoi dziś kościół garnizonowy. Z biegiem lat i w miarę rozbudowy tej części Szczecina cmentarz był coraz bardziej okrajany chociaż jest oznaczony jeszcze na planach z lat 30. XX wieku. Po wojnie wszelkie ślady po jego istnieniu zostały zniszczone.
Rozciągał się na części dzisiejszego parku im. gen. Andersa czyli na tyłach żelbetowego kościoła Najświętszego Serca Pana Jezusa stojącego przy pl. Zwycięstwa. Powstał w 1750 roku i częściowo rozciągał się na terenie, na którym później została wytyczona obecna ulica Wojciecha. Od 1900 roku na cmentarzu nie było już pochówków. Doszło nawet do ekshumacji w związku z budową wspomnianego kościoła. W 1871 roku pochowano tu 104 jeńców francuskich z wojny w latach 1870-71, którzy zmarli w niewoli. Ustawiono z tej okazji pamiątkowe głazy, które od 1961 roku mają tabliczkę z informacją w języku polskim. Najbardziej znamienitą postacią pochowaną w obecnym parku był zmarły 1 listopada 1877 roku marszałek Fryderyk Wrangl.
Powstał w 1821 roku w rejonie obecnych ulic Gorkiego, Soplicy i Ojca Beyzyma. Od 1899 roku istniał tu nawet duży dom pogrzebowy. W 1938 roku, w czasie Nocy Kryształowej, nagrobki zostały sprofanowane ale przetrwały. W 1946 roku cmentarz został przejęty przez polską gminę żydowską. Pochówki odbywały się tu do 1962 roku. W listopadzie 1982 roku istniejące groby zostały ekshumowane, a szczątki przeniesione na Cmentarz Centralny.
To chyba najbardziej zapomniany i jednocześnie niedostępny grób w Szczecinie. Znajduje się na wyspie Sadliskie Łąki między Regalicą, a jeziorem Dąbie. To tak naprawdę niewielka płyta nagrobna poświęcona pamięci Paula Robiena. Robien był znanym przedwojennym ornitologiem i antyfaszystą, który pomagał polskim robotnikom przymusowym. W 1945 roku nie chciał opuścić Szczecina. Został zamordowany przez radzieckich żołnierzy. Zginęła też jego żona. Zostali pochowani gdzieś na wyspie.
Materiał promocyjny
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze