W środku ekspozycję otwiera monumentalna panorama miasta w ostatnich dniach II wojny światowej pt. ''Das Ende des Traums/ Koniec marzeń, Stetin?45?. Fotokolaż, który przygotował Kobas Laksa, pokazuje miasto w wojennym chaosie. Niezwykle sugestywnie. Artysta skleił go ze współczesnych fotografii, do których pozowali mu modele, m.in. wojewoda Drużyny Trygława Igor Górewicz czy szczeciński raper Łona. Niektórzy mówią, że to ''szczecińska Guernica''.
CEZARY ASZKIEŁOWICZ
CEZARY ASZKIEŁOWICZ
W części poświęconej zasiedlaniu tzw. Ziem Odzyskanych wisi obraz (to projekt plakatu) Henryka Stażewskiego, nestora polskiej awangardy.
-Nie jest to żadna z jego słynnych abstrakcji geometrycznych, lecz portret mężczyzny na traktorze zatytułowany ''Na scalonych ziemiach'' namalowany na pierwszą Ogólnopolską Wystawę Plastyki, czyli oficjalny pokaz sztuki socrealistycznej- wyjaśnia Piotr Wysocki, kurator artystycznej części wystawy stałej Centrum Dialogu Przełomy.
Jest też popiersie Lenina dłuta jednego z najwybitniejszych rzeźbiarzy XX w. Xawerego Dunikowskiego. Bo CDP to też opowieść o artyście w historii.
CEZARY ASZKIEŁOWICZ
-Stażewski i Dunikowski znani byli ze zdecydowanych lewicowych poglądów. Po wojnie, w 1949 r., realizowali dzieła w duchu realizmu socjalistycznego, pełni nadziei na budowę nowej sprawiedliwej Polski ? dodaje Wysocki.
Terror czasów stalinowskich oddaje praca zamówiona u Roberta Kuśmirowskiego (wiele dzieł w CDP zostało zrealizowanych specjalnie na zamówienie muzeum). Artysta nazywany jest ''genialnym imitatorem''. Buduje realistyczne instalacje scenograficzne. W ten sposób odwołuje się do historii, pamięci, nostalgii. W nowym muzeum przez okienko z kratą zaglądamy do pokoju straceń czy karceru, jakby przed chwilą umytego po wyniesieniu ofiary. Wszystko jest niesamowicie prawdziwe. Historia odżywa. Może poczujemy strach.
-To nie jest odtworzenie konkretnej przestrzeni historycznej. To metafora grozy wszystkich dwudziestowiecznych totalitaryzmów mówi o pracy ''Pokój straceń/Karcer'' Wysocki.
Wysocki prowadzi dalej, do ''socjalistycznego raju''. -Epoka Edwarda Gierka pozostawiła w Polakach ambiwalentne uczucia- opowiada. -Z jednej strony poprawa jakości życia, z drugiej był brak wolności, cenzura polityczna.
Znakomicie oddaje to silikonowa rzeźba, którą na potrzeby tej części muzeum przygotował Tomasz Mróz. Przedstawia rodzinę wciśniętą we fiata 126p jadącą na wczasy do Bułgarii. W tych ludziach jest coś zarazem zabawnego, sympatycznego i zdeformowanego, groteskowego, wstrętnego. Rzeźbiarz w swoich pracach wykorzystuje mechatronikę, więc ''życia'' dodaje bohaterom powoli ruszający się paluszek kierującego maluchem. W tytule pracy też jest sporo ironii: ''Chcesz cukierka -idź do Gierka''.
Marazm, który nastał za ''późnego Gierka'', obrazuje zaułek pokryty muralem ''Blok'' Grzegorza Hańderka, który odnosi się do krajobrazu PRL-owskiego blokowiska. Powtórzone na ścianach bloki z wielkiej szarej płyty przytłaczają.
Uzupełnieniem instalacji jest esej dźwiękowy ''Grand Ensemble'' Michała Libery i Ralfa Meinza, korzystający z dźwięków jeżdżących wind nagranych na szczecińskich osiedlach. Wszystko ilustruje życie w betonowej pustyni.
Do wprowadzenia stanu wojennego nawiązuje militarna rzeźba ''Mury'' Wojciecha Zasadniego, która zmusza widza do przejścia między jednym a drugim transporterem BTR, ''jadącymi'' ulicą.
Sztuka kończy też całą ekspozycję CDP. Opuszczając wystawę, widzimy pracę Huberta Czerepoka, którego językiem twórczym są neony. Czerwony świecący napis mieszczący się w konturze Polski układa się w hasło ''Przyszłość nie jest już tym, czym kiedyś była''.
To zdanie wypowiedziane przez Paula Valéry. Czerepoka zainspirowała książka ''Przyszłości wyobrażone'' Richarda Barbrooka (jej autor stara się odpowiedzieć na pytania o przewidywanie przyszłości).
-To zdanie, według autora pracy, może odnosić się np. do 1989 r., najważniejszego momentu we współczesnej historii Polski -opisuje kurator artystyczny wystawy. - Do daty, z którą wiązano olbrzymie oczekiwania i nadzieje na lepsze jutro. Rzeczywistość jednak okazała się inna: dla jednych korzystna, dla innych okrutna, nigdy jednak nie dokładnie taka, jaką sobie wcześniej wyobrażano.
Wielbiciele filmu ''Harry Angel'' wiedzą, że to też kluczowa sentencja, która w nim pada.
CEZARY ASZKIEŁOWICZ
To wyjątkowe, że w Centrum Dialogu Przełomy można poznać historię Szczecina, opowiedzianą również dziełami sztuki współczesnej.
-W historii ważna jest data, fakt, prawda historyczna. Sztuka na wystawach historycznych wprowadza dodatkową symboliczną moc, zadaje dodatkowe pytania, uzupełnia historię, daje możliwość poszerzenia refleksji- tłumaczy Piotr Wysocki. I przyznaje: -Chcieliśmy też przybliżyć sztukę współczesną publiczności, która na co dzień nie chodzi do galerii, muzeów.
CDP pokazuje prace artystów znakomitych, docenianych na całym świecie. Nazwiska Laksy czy Kuśmirowskiego dodają wystawie dodatkowej rangi. W 2008 r. Kobas Laksa otrzymał jedną z najważniejszych nagród w sztuce: Złotego Lwa dla najlepszej wystawy narodowej na Biennale Architektury w Wenecji.
Jednak powstające nowe muzea historyczne wolą upowszechniać historię, wykorzystując raczej multimedialne fajerwerki niż dzieła sztuki współczesnej.
-Skomplikowany proces powstawania szczecińskiej wystawy przyniósł w efekcie dzieło nieprzeciętne, które, mam nadzieję, będzie istotnym źródłem inspiracji dla wielu wystaw historycznych -uważa Lech Karwowski, dyrektor Muzeum Narodowego w Szczecinie.
W programie poniedziałkowej inauguracji jest m.in. zwiedzanie wystawy z artystami, którzy stworzyli dla Centrum Dialogu Przełomy eksponaty, i konferencja ''Nowe muzea- architektura i sztuka'' (wstęp na zaproszenia).
Od wtorku wystawa jest dostępna dla publiczności. Zwiedzać można ją w godzinach otwarcia Muzeum Narodowego, czyli we wtorek, środę, czwartek, sobotę w godz. 10-18, w piątek i niedzielę w godz. 10-16. Wstęp do końca stycznia jest bezpłatny, a potem kosztować będzie 10 i 5 zł.
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze