Jak się zmieniał plac Żołnierza i okolice? [zdjęcia]

Königs Platz - taką nazwę do 1945 roku nosił dzisiejszy plac Żołnierza. Jego centralną część stanowiło rondo na środku którego stał na wysokim cokole pomnik cesarza Wilhelma I jadącego na koniu. Pomnik przetrwał II wojnę światową. Został zrzucony z cokołu przez polskich mieszkańców Szczecina latem 1945 roku. Zdjęcie przedstawia widok z obecnego placu Żołnierza w kierunku obecnego placu Lotników czyli aleję Jana Pawła II, która do 1945 roku nosiła nazwę Kaiser Wilhelm Strasse, a później al. Jedności Narodowej. Z przepięknych kamienic, które widać na zdjęciu, wojenne bombardowania przetrwała tylko jedna. Stoi po prawej stronie, u wlotu w aleję.

Widok ze wschodniej strony Königs Platz w kierunku obecnej ulicy Obrońców Stalingradu, do 1945 roku Bismarckstrasse. Na rogu placu stoi Haus Ponath - kilkupoziomowy lokal gastronomiczny otwarty w 1929 roku. Znajdowała się tu kawiarnia i restauracja, sala z 18 stołami bilardowymi, a na ostatnim pietrze kawiarnia z przeszklonym tarasem, na którym stały palmy. Haus Ponath powstał w wyniku przebudowy kamienicy powstałej w 1889 roku. Warto zwrócić uwagę na tory tramwajowe prowadzące obecną ul. Obrońców Stalingradu. Łączyły one plac Żołnierza z al. Wojska Polskiego do połowy lat 70. XX wieku, kiedy to decyzją władz miasta sieć tramwajowa została okrojona

Plac Żołnierza i al. Jedności Narodowej (dziś al. Jana Pawła II) w 1969 roku. Zachowany jest jeszcze oryginalny, przedwojenny układ komunikacyjny. Jest rondo, a jezdnie mają brukowaną nawierzchnię. Miejsca po zniszczonych i rozebranych przedwojennych kamienicach zostały już prawie zabudowane. Brakuje jeszcze pawilonu, w którym później działał słynny sklep Świat Dziecka. Na środku ronda widać zagrabiony, okrągły placyk przeznaczony na kwietnik. W tym miejscu stał pomnik cesarza Wilhelma.

Rok 1970. Plac Żołnierza, widok w stronę obecnej al. Wyzwolenia (a wówczas Jaromira) i skrzyżowania przebudowanego później na plac Rodła. Patrząc na to zdjęcie można sobie wyobrazić przedwojenny wygląd tej ulicy, która z obu stron zabudowana była bogato zdobionymi, efektownymi kamienicami. W czasie II wojny światowej większość z nich została zniszczona. Po wojnie nie zdecydowano się odtworzyć przedwojennego wyglądu ulicy. Nowe budynki powstały w znacznej odległości od ocalałych kamienic. Już wtedy, w latach 50., planowano bowiem zbudowanie drugiej jezdni alei Wyzwolenia. Przebudowa ulicy ruszyła w połowie 1975 roku. Od początku wzbudzała wśród szczecinian emocje. Dzwonili do redakcji gazet donosząc o każdej nieprawidłowości, którą zauważyli. Interweniowali, jeśli na placu budowy panował podejrzany zastój. Przebudowa trwała ponad dwa lata.

Grudzień 1970. Czołg stoi tuż przy gmachu Komitetu Wojewódzkiego PZPR (niewidoczny na zdjęciu), który został zaatakowany przez demonstrantów. W głębi Kaskada

Kombinat gastronomiczny Kaskada, legenda Szczecina, otwarta została 21 kwietnia 1962 roku po trwającym pięć lat remoncie i przebudowie dawnego Haus Ponath,. w którym zaraz po wojnie działał krótko dom towarowy i restauracja. Nazwa zespołu restauracji i kawiarni została wybrana w konkursie Kuriera Szczecińskiego. Budynek najbardziej imponująco wyglądał w nocy, kiedy rozświetlony był licznymi neonami

Rok 1977, ulica Obrońców Stalingradu. Co roku odbywał się tu (oraz na ulicy Jagiellońskiej i Śląskiej) Jarmark Jagielloński. Szczecinianie mieli okazję zdobyć towary, których próżno było szukać na co dzień w sklepach.

Rok 1977. Plac Żołnierza zyskuje kształt i organizację ruchu, która obowiązywała do połowy roku 2011. Z ulicy Obrońców Stalingradu nie ma już wyjazdu na plac, nie ma też już linii tramwajowej, która przebiegała tą ulicą.

27 kwietnia 1981 roku. W sali Kapitańskiej Kaskady sprzątaczka Genowefa B. włączyła odkurzacz. Kontakt zaiskrzył. Tak zaczął się gigantyczny pożar, który w ciągu kilku minut strawił cały budynek. Kiedy strażacy po czterech minutach od zgłoszenia przyjechali na miejsce, byli bezradni. Żar topił szyby w pobliskim budynku, z samochodów strażackich schodził lakier. Eksperci ustalili, że w płonącej Kaskadzie temperatura mogła sięgać 1100 stopni. W pożarze zginęło czternaście osób - osiem pracownic Kaskady oraz sześcioro uczniów szczecińskiego gastronomika. Kompletnie wypalony budynek został rozebrany.

26 kwietnia 1950 roku na placu Żołnierza odsłonięty został pomnik mający być wyrazem wdzięczności dla Armii Radzieckiej za <wyzwolenie> Szczecina i ziem zachodnich. Obelisk zwieńczony został pięcioramienną gwiazdą. Na początku lat 90., przy aplauzie licznie zgromadzonych szczecinian, gwiazda została zdemontowana. Były też plany demontażu pomnika i ustawienia go na Cmentarzu Centralnym. Nic z tego nie wyszło, chociaż pomysł usunięcia pomnika z placu, a nawet zastąpienia go nowym monumentem co jakiś czas powraca.

Taki układ komunikacyjny obowiązywał na placu Żołnierza przez ponad 30 lat. Obecnie wyjazd z al. Jana Pawła II na plac jest zablokowany. Można tylko skręcić w ul. Obrońców Stalingradu, która znów stała się ważną, śródmiejską, dwukierunkową ulicą.

Taki widok szczecinianie oglądali od 1981 roku. W miejscu, gdzie stała Kasakada widać było tylko fundamenty i resztki posadzki. Obok stał budynek zakładów odzieżowych Odra, w których w czasach PRL szyto słynne w całej Polsce dżinsy. W 2002 roku doszło tu do również słynnego linczu w wykonaniu stoczniowców, którzy pobili szefa Odry. Prezes zalegał z wypłatą swoim szwaczkom. Budynek został rozebrany w związku z budową galerii handlowej

Tzw. Mała Kaskada, szerzej znana jako Dachy Paryża, czyli zespół bud stojących pod eternitowym dachem. Miejsce, gdzie było tanie piwo i chińskie jedzenie. Oaza dla okolicznych meneli. Przez całe lata było to jedno z najbardziej wstydliwych miejsc w Szczecinie.

Czerwiec 2008. Początek budowy Galerii Kaskada. Budynek Odry jest już w połowie rozebrany. Z prawej stojący jeszcze teatr Pleciuga, który wkrótce także legł w gruzach.

Rok 2008. Prace przy wykopach pod fundamenty Galerii Kaskada nabierają tempa. Na zdjęciu widać jeszcze budynek teatru Pleciuga, który został później rozebrany. Podczas wykopów odsłonięte zostały fragmenty miejskich fortyfikacji z XIX wieku. Ich fragment jest dziś widoczny w podziemiach centrum handlowego

Grudzień 2008. Plac pod budowę nowej Kaskady już jest oczyszczony. Z lewej strony wykopu widoczny fragment XIX-wiecznego muru obronnego odkrytego w czasie przygotowania wykopu pod fundamenty. Wkrótce potem prace wstrzymano na ponad rok. Ruszyły dopiero na początku 2010 r.

Maj 2010. Trwają prace przy budowie fundamentów pod nowe centrum handlowe. W głębi, po lewej, budynek banku PKO BP przy al. Niepodległości

Styczeń 2011. Budowa galerii handlowej staje się największą inwestycją w centrum Szczecina. Przy okazji za ponad 20 mln złotych przebudowywany jest cały układ komunikacyjny na placu Żołnierza oraz części al. Niepodległości.

Luty 2011. Prace budowlane trwają nawet w nocy. Kiedy robotnicy przystępują do prac wykończeniowych okoliczni mieszkańcy skarżą się, że hałas nie daje im spokojnie spać.

Przebudowa układu komunikacyjnego wokół nowej Kaskady spowodowała konieczność wyłączenia z ruchu całego placu Żołnierza, a potem także al. Niepodległości. Wbrew obawom komunikacyjnego kataklizmu jednak nie było.

Narożnikowa część fasady centrum handlowego swoim kształtem nawiązuje do dawnej Kaskady. Podobieństwo jest widoczne szczególnie w nocy, kiedy budynek znów jest najefektowniej rozświetlonym obiektem na placu Żołnierza

28 września 2011. Nowa galeria handlowa już działa. PRZECZYTAJ RELACJĘ TUTAJ. Otwarte dla ruchu są też okoliczne ulice i plac. Nie wszyscy są zadowoleni z nowej organizacji ruchu. Rowerzyści narzekają, że potraktowano ich po macoszemu i układ dróg rowerowych jest niepraktyczny

Widok na Galerię Kaskada na trzy dni przed otwarciem. To dziś największe centrum handlowe w Szczecinie. Gmach przeciął m.in. ulicę Kaszubską (u dołu zdjęcia), której część przebudowana została na deptak.