Szczeciński oddział Instytut Pamięci Narodowej (na zdjęciu - siedziba IPN przy ul. Piotra Skargi) przesłał do rady miasta pismo, w którym domaga się zmiany nazw 13 szczecińskich ulic. Ma to związek z przeforsowaną przez PiS ustawą o dekomunizacji przestrzeni publicznej. W całej Polsce mają zostać usunięte nazwy placów i ulic gloryfikujące czasy sprzed 1989 r.
U nas IPN-owi 'podpadło 13 nazw: Zygmunta Berlinga, Dąbrowszczaków, Lucjana Szenwalda, 26 Kwietnia, 9 Maja, Obrońców Stalingradu, Przodowników Pracy, Mariana Walczaka, Generała Aleksandra Zawadzkiego, Zygmunta Felczaka, Wyzwolenia, Młodzieży Polskiej i Samopomocy Chłopskiej.
Część z tych nazw będzie całkiem zmieniona, część zostanie zmodyfikowana, a niektóre - wbrew IPN-owi - pozostaną takie, jakie są teraz.
Czy wszystkie te nazwy trzeba zmieniać? I jakimi je zastąpić? O tym od kilku posiedzeń debatują radni z miejskich komisji kultury oraz bezpieczeństwa. Największe kontrowersje wywołuje wniosek IPN, by zmienić nazwy ul. 26 Kwietnia (upamiętnia wejście Armii Czerwonej do opuszczonego przez niemieckie wojska Szczecina w 1945 r.) i ul. Obrońców Stalingradu (wg IPN jedna z największych i najważniejszych bitew II wojny światowej nie może być patronem ulicy, gdyż 'jest jedną z form gloryfikacji Związku Sowieckiego i Armii Czerwonej').
Żeby 'ocalić' ul. 26 Kwietnia, radny PiS Rafał Niburski proponował, by zmienić uzasadnienie w uchwale o nadaniu takiej nazwy - miałaby od teraz upamiętniać ucieczkę rotmistrza Witolda Pileckiego z Auschwitz (26 kwietnia 1943 r.). Ale IPN się na to nie zgodził.
W poniedziałek radni PO, PiS i Bezpartyjni Piotra Krzystka z obu komisji zdecydowali, że skoro o ul. 26 Kwietnia wciąż toczą są spory, a w dodatku o niezmienianie tej nazwy wnioskują sami mieszkańcy, to oni do wymiany tabliczek w tym miejscu ręki nie przyłożą. Podobnie jak i tych na ul. Obrońców Stalingradu.
Nie jest to jednak decyzja ostateczna. Uchwałę o zmianie nazw ulic, które sławią komunizm, cała rada miasta podejmować będzie na najbliższej sesji 20 czerwca. Wszystko wskazuje jednak na to, że opinia tzw. merytorycznych komisji będzie dla radnych przesądzającą wytyczną w głosowaniu.
Jeżeli radni nie posłuchają zaleceń IPN i nie zmienią nazw ul. 26 Kwietnia i Obrońców Stalingradu do 1 września, to w ciągu trzech miesięcy może to za samorząd zrobić wojewoda zachodniopomorski Krzysztof Kozłowski (na zdjęciu).
Radny niezrzeszony Wojciech Dorżynkiewicz już wcześniej przestrzegał radnych, że lepiej zmienić nazwę niż zostawić wolną rękę wojewodzie, który może na przykład 26 Kwietnia zamienić na Lecha Kaczyńskiego.
- Wierzę, że wojewoda zmiany nazw tych dwóch ulic nie wprowadzi - powiedział 'Wyborczej', Paweł Bartnik, szef klubu radnych PO, historyk.
Pozostałe wskazane przez IPN niepożądane nazwy mogą się zmienić, zdaniem radnych, całkowicie lub częściowo.
W poniedziałek doszło do kompromisu między radnymi PiS, PO i Bezpartyjnymi. Każdy z tych klubów zaproponował swoich patronów wybranych ulic, którzy zostali przegłosowani na tak.
I tak na wniosek radnych PO ul. Dąbrowszczaków ma zmienić się w ul. Haliny Gaińskiej, nauczycielki internowanej w stanie wojennym, działaczki opozycji okresu PRL.
Z kolei ul. Lucjana Szenwalda będzie ul. Jerzego Zimowskiego (na zdjęciu; w latach 80. prawnik zarządu regionu NSZZ Solidarność, po 1989 r. wiceminister spraw wewnętrznych).
PiS zaproponował, a większość radnych się na to zgodziła, by ul. Zygmunta Berlinga zamieniła się w ul. Anny Walentynowicz (współzałożycielki 'Solidarności' - na zdjęciu).
Natomiast ul. Przodowników Pracy zmieni się w ul. Romana Dmowskiego (współzałożyciel przedwojennej Narodowej Demokracji).
Bezpartyjni Piotra Krzystka wyszli z inicjatywą, by ul. Andrzeja Benesza (na os. Zawadzkiego; nie ma jej na pierwotnej liście IPN, została dogłoszona" tydzień temu) zamienić na Krzysztofa Marlicza (wybitny lekarz, były rektor PAM - na zdjęciu).
Ul. Zygmunta Felczaka (zmarły w 1946 r. wojewoda pomorski, który - zdaniem IPN - sprzyjał komunistom) ma nosić nazwę Wacława Felczaka (to brat Zygmunta, w czasie wojny kurier rządu RP, w czasach stalinowskich represjonowany).
W ubiegłym tygodniu radni obu komisji zdecydowali z kolei, że ul. Aleksandra Zawadzkiego (generał, szef Rady Państwa z czasów PRL) zmieni się w ul. Tadeusza 'Zośki' Zawadzkiego (walczył w podziemiu, poległ; jego imię nosił później jeden z batalionów Armii Krajowej).
Nazwa ul. Mariana Walczaka (w Podjuchach; upamiętnia prezesa ZNP w latach 1964-1972, posła w Sejmie PRL) ma zmienić się w ul. Adama Walczaka (w lipcu 1944 r. na czele brygady AK walczył o Wilno, uniknął rozbrojenia przez NKWDW i przebił się z brygadą do Puszczy Nackiej).
Na zdjęciu - ul. Felczaka
Bez zmiany pozostanie nazwa ul. 9 Maja (na Pomorzanach - na zdjęciu). Nie będzie jednak upamiętniać Dnia Zwycięstwa (obchodzonego w ZSRR i do teraz w Rosji), ale 9 maja 1950 r., kiedy to Robert Schuman, szef MSZ Francji, zaproponował powstanie wspólnoty państw, przekształconej później w Unię Europejską.
Z kolei ul. Samopomocy Chłopskiej (Sławociesze) ma teraz honorować Krajowy Związek Rewizyjny Spółdzielni 'Samopomoc Chłopska'.
Radni chcą też zostawić nazwę al. Wyzwolenia. IPN zgodził się, by zamiast odniesienia do 26 kwietnia 1945 r., w nowym uzasadnieniu była mowa o odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 r.
Bez zmian ma pozostać nazwa ul. Młodzieży Polskiej (w Zdrojach - na zdjęciu). Będzie jednak nowe, "niekomunistyczne" uzasadnienie tej nazwy. Jakie? Na razie go jeszcze nie ma.
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze