7 kwietnia temperatura wahała się w okolicach zera. Wieczorem zaczął padać śnieg. Ciężki, mokry, lepki. Szczecinianie poszli spać spokojnie. Ot, ostatni zimowy akcent. Tego samego dnia wieczorem śnieg zerwał linię Golczewo-Recław. Dwie minuty po północy padła pierwsza główna linia zasilająca Szczecin. O 3.30 to samo stało się z drugą. Trzy rezerwowe już leżały na ziemi. Miasto i okolice pogrążyły się w ciemnościach.
Większość mieszkańców rozmiary katastrofy uświadomiła sobie dopiero rano następnego dnia. ''Wstaję, włączam radio -nie działa. Kaloryfery -zimne. Otwieram kran -woda nie leci. Biorę telefon -głuchy, komórka -to samo. Wojna, czy co?'' -opowiadał potem na naszych łamach mieszkaniec Szczecina. Sytuacja była tym bardziej przykra, że w całym mieście leżał mokry, topniejący śnieg. Było szaro, zimno, ponuro i nieprzyjemnie.
Tramwaje nie wyjechały na ulice, brak prądu rozłożył kolej (hotelowy pociąg ze Świnoujścia do Warszawy wyruszył o godz. 23, a do Szczecina dotarł następnego dnia... o godz. 11). Milczały telefony komórkowe. W lewobrzeżnej części Szczecina nie działała większość nadajników operatorów sieci. Można było rozmawiać z telefonów stacjonarnych, ale tylko tych niewymagających zasilania. Centrale TP SA pracowały dzięki agregatom.
Około 20-metrowa kolejka ustawiła się przy ruchomym punkcie sprzedaży hot dogów przy pl. Rodła. -Nie zjadłam śniadania, bo w domu nie miałam chleba. Stoję po hot doga, bo to może być jedyny ciepły posiłek, jaki dziś zjem -opowiadała Katarzyna Piórkowska.
Większość firm ogłosiła dzień wolny od pracy. Także handel nie działał normalnie. Centra handlowe były zamknięte, za to małe sklepiki przeżywały wielkie chwile. -Ludzie kupują chleb, mleko i wodę. Załatwiłam dodatkową dostawę chleba- opowiadała nam Joanna Pałyga, kierowniczka sklepu PSS ''Społem'' w centrum. -Woda już się kończy, będzie jutro, ale innych napojów na pewno wystarczy.
Około południa w piekarniach i sklepach w centrum nie było już pieczywa. -Do godz. 12 sprzedałam wszystko, co miałam, a nawet szef dowiózł pieczywo z nieczynnej dziś piekarni i wszystko poszło. Od rana sprzedałam więcej niż normalnie przez 12 godzin- mówiła nam sprzedawczyni z piekarni w centrum. -U nas była panika. Ludzie brali po pięć bochenków. Miałam dodatkowe dostawy, ale wszystko od razu znikało- mówiła pani Krystyna z innej piekarni.
Zamknięte były też puby, restauracje, poczty (tylko rano listonosze roznieśli listy) i banki. Z bankomatów nie można było wybrać pieniędzy. Na większości lokali usługowych zawisły karteczki ''nieczynne z powodu braku prądu''. Z dużych sklepów czynne było tylko Tesco przy ul. Milczańskiej (dzięki agregatowi).
W 13 podstawówkach szóstoklasiści nie napisali sprawdzianu na koniec szkoły. W całym mieście odwołano lekcje. Szkoły i przedszkola były jednak otwarte. Na zdjęciu: szóstoklasiści ze Szkoły Podstawowej nr 16 wynoszą ławki z auli, gdzie mieli pisać egzamin.
Miejski sztab kryzysowy został powołany o 4.20. Najpierw o 5 rano zebrał się w szczecińskim magistracie. Później wszyscy przenieśli się na Grodzką do Miejskiego Centrum Zarządzania Kryzysowego, bo tam gotowe do działania były już generatory prądu. Od 7.30 na Grodzkiej wspólnie działały już połączone służby prezydenta Szczecina Piotra Krzystka i wojewody. W obradach uczestniczyli komendanci miejscy i wojewódzcy policji i straży pożarnej, przedstawiciel wojska, sanepidu, Zakładu Wodociągów i Kanalizacji, lekarz wojewódzki. Wszyscy mieli zapewnione połączenie telefoniczne i internetowe. Najpierw co pół godziny, potem co godzinę sztab spotykał się w komplecie, by każdy relacjonował sytuację w dziedzinie, za którą odpowiada. Sztab kryzysowy przygotowany był na dwa scenariusze- optymistyczny, że wieczorem będzie prąd i pesymistyczny, że będzie najwcześniej rano. By nie dochodziło do rozbojów, miasto otrzymało wsparcie policjantów z Piły, w pogotowiu było też wojsko.
Obok szpitali panował hałas, warkot, śmierdziały spaliny. Placówki pracowały dzięki agregatom, oszczędzając prąd. Już w połowie dnia w agregatach zabrakło paliwa. Do kilku szpitali beczkowozy musiały też dostarczyć wodę. Dyrektorzy zalecili, by ordynatorzy oszczędzali prąd jak tylko mogą, tak, by nie zabrakło go w najbardziej newralgicznych miejscach: na oddziałach intensywnej terapii, w stacjach dializ, na porodówkach i u noworodków. Dlatego na szpitalnych korytarzach panował mrok. Przeprowadzano tylko operacje ratujące życie. Pacjenci w lepszym stanie byli wypisywani do domów.
Około godziny 15 szpitale na prawobrzeżu w Zdunowie i Zdrojach zostały już podłączone do prądu z pierwszej uruchomionej sieci. W innych placówkach personel rozdawał dodatkowe koce i kołdry.
Na zdjęciu: pracownik szpitala dziecięcego przy ul. św.Wojciecha ze zgrzewką wody mineralnej
O 3.40 zadzwonił do mnie dyrektor MZK, że tramwaje nie wyjadą. Gdy przed czwartą byliśmy w firmie, okazało się, że to coś gorszego niż spodziewany strajk -opowiadał nam 8 kwietnia Paweł Tarczyński, ówczesny dyrektor Zarządu Dróg i Transportu Miejskiego. -Szczęście w tym całym nieszczęściu, że na wypadek strajku mieliśmy opracowany schemat komunikacji zastępczej.
Pierwsze autobusy zastępujące tramwaje wyjechały na trasę z półgodzinnym opóźnieniem w porównaniu z normalną komunikacją tramwajową. Rano na trasach zastępczych kursowało 28 autobusów ze szczecińskich spółek autobusowych.
SPA Dąbie była w tej korzystnej sytuacji, że dochodził tu prąd, a do tego zajezdnia ma własną stację paliw. W lewobrzeżnym Szczecinie dystrybutory na stacjach były nieczynne. Widzieliśmy nawet, jak na bezobsługowej stacji Neste wściekły kierowca kopał dystrybutor, który nie chciał wydać paliwa.
Przed południem komunikację zastępczą obsługiwało dodatkowo 15 autobusów z PKS Gryfice i Szczecin. Mimo tego, rano w deszczu i chłodzie sporo ludzi czekało na autobus kilkanaście minut albo więcej.
Na zdjęciu: Plac Rodła. Pasażerowie wysiadają z autobusu, który zastępował tramwaj linii 12
W redakcji (która wówczas mieściła się przy ul. Henryka Pobożnego) oczywiście prądu nie było. Długo zastanawialiśmy się, jak napiszemy ''Gazetę?'' Pierwsze na tapecie było prywatne mieszkanie z prądem i siecią na Bukowym (prąd był częściowo w tej dzielnicy a także w Dąbiu, na Słonecznym i Majowym). Kłopot w tym, że niewielkie.
Na szczęście okazało się, że prąd i działający internet jest w siedzibie Szczecińskiego Przedsiębiorstwa Autobusowego Dąbie. Szef spółki, Włodzimierz Sołtysiak, udostępnił nam miejsce. Mieliśmy do dyspozycji stacjonarny kompuer i laptop. W pewnym momencie w niewielkim pokoju prezesa pracowało osiem osób. Mniejsza grupa wysyłała materiały z mieszkania na Bukowym, a redakcyjna obróbka szczecińskiego wydania ''Gazety'' odbywała się po raz pierwszy w historii oddziału w Gorzowie Wielkopolskim. Stąd już bez przeszkód po łączach dotarła do drukarni.
Późnym popołudniem prąd pojawił się w pierwszych mieszkaniach w centrum. Wieczorem był niemal wszędzie. Gdy szczecinianie dawno już zapomnieli o kłopotach, tysiące ludzi w okolicy Goleniowa wciąż żyło w ciemnościach. Dla mieszkańców wsi Święta bohaterem stała się mała kopareczka do kopania rowów. Lekki pojazd na gąsienicach przejechał przez bagna (sprzęt wojskowy nie dał rady) i postawił słupy. Do ostatniej dotkniętej megaawarią miejscowości prąd wrócił po dziewięciu dniach.
Dlaczego doszło do tak gigantycznej katastrofy? Energetycy zwalili winę na pogodę. Mokry śnieg obciążył linie, które się zerwały. Spadł też na drzewa, które połamały się i runęły na przewody (na zdjęciu widać ekipy naprawiające uszkodzone linie). Powołana przez wojewodę Rada ds. Bezpieczeństwa Energetycznego wytknęła jednak, że do klęski przyczyniły się też wieloletnie zaległości inwestycyjne (znamienne, że choć mokry śnieg padał też po niemieckiej stronie granicy, tam awarii nie było).
Na pamiątkę tamtych wydarzeń władze Szczecina organizują co roku koncert pod hasłem ''Szczecin Unplugged''. Skąd taki pomysł? Tak tłumaczył to na naszych łamach Piotr Wachowicz z biura promocji UM: 8 kwietnia będzie się mówiło o Szczecinie w kontekście awarii. Ten projekt ma na celu próbę innego spojrzenia na sytuację kryzysową. Przekucia kryzysu w sukces. Nie promujemy się poprzez klęskę, ale poprzez to, że zarówno zwykli szczecinianie, jak i zarządzający sytuacją kryzysową całkiem nieźle sobie w niej poradzili.
16 kwietnia w studiu S1 Polskiego Radia Szczecin wystąpi VooVoo.
Materiał promocyjny
Dzisiejsza gazeta (e-wydanie)
Wszystkie komentarze