Augustynowicz superstar. SCENY z pamiętnych spektakli

Przygotowywanie premiery Klątwy Stanisława Wyspiańskiego w 1991 r. to był pierwszy kontakt zespołu Teatru Współczesnego z Anną Augustynowicz.

Premiera odbyła się 13 grudnia. Reżyserka objęła wkrótce fotel dyrektora teatru.

Przedstawiona przez Wyspiańskiego historia miłości Księdza i Młodej została oparta na autentycznym zdarzeniu, które dramaturg przeczytał w prasie. Mieszkańcy wsi, na którą spada klęska suszy są przekonani, że są ofiarami kary boskiej, którą sprowadziła ta grzeszna miłość. Ale kto, kogo i za co ma prawo potępić? Czy Bóg jest przeciw ludzkiej miłości? Dzieło Wyspiańskiego kończy się pożarem, który trawi całą wieś.

- Klątwa to bardzo piękny utwór, bardzo poetycki, w którym Wyspiański podniósł bohaterów z ludu, prostych, do rangi bohaterów tragedii - mówiła w Polskim Radiu Augustynowicz.

W latach 90. Anna Augustynowicz jako pierwsza w Polsce wprowadziła na scenę nową dramaturgię europejską, np. szwedzkiego dramaturga Stiga Larssona. W 1993 r. w Szczecinie odbyła się prapremiera Naczelnego.

Akcja sztuki toczy się w mieszkaniu Hansa i Anny, dwojga młodych ludzi w tzw. wolnym związku. Niespodziewanie odwiedza ich Sven, dyrektor naczelny firmy, w której pracuje Hans. Oficjalnym powodem wizyty jest chęć bliższego poznania pracownika. Stopniowo jednak zachowanie Svena staje się coraz bardziej prowokacyjne. Zaczyna się od nakłaniania gospodarzy do spłodzenia dziecka i namówienie Annie do zdjęcia majtek za tysiąc koron.

Larsson stawia swoich bohaterów w sytuacjach ekstremalnych, w których muszą zrzucić maski i zmierzyć się ze swoimi kompleksami i urazami.

Głośną Młodą śmierć Anna Augustynowicz wyreżyserowała w szczecińskim Teatrze Współczesnym 1996 r. Trzy opowieści dramatyczne reportera Grzegorza Nawrockiego pokazują trzy morderstwa dokonane przez 12-15-latków: chłopak udusił ojca, inny zatłukł młotkiem matkę kolegi, gówniarze powiesili małolatę, która zdradzała jednego z nich.

?Terapeutyczny szok przeżyją może ci widzowie, którzy przeraźliwie jasno nagle zobaczą, że świat, w którym łatwo skacze młotek do czaszeczki jest ich światem, doświadczanym na co dzień, oswojonym, przyjętym za normę. Szansę na taki szok dać im może tylko sztuka - nie dydaktyczny film, patetyczne kazanie czy wyrzekania belfrów? - pisał w Polityce Jacek Sieradzki.

Jest roku 1996. Anna Augustynowicz wystawia współczesną interpretację ?Iwony, księżniczki Burgunda? Witolda Gombrowicza. Zaczyna się od pokazu mody w rytmie techno. Damy dworu lubieżnie prężą ciała w plastikowych szortach, panowie prezentują bazarowy szyk, jest też miejsce dla żebraka z tabliczką ?Mam AIDS?. A na goliznę całego zespołu w finale do Teatru ponoć chodziły wycieczki żołnierzy służby zasadniczej.

Sztuka 'Moja wątroba jest bez sensu albo zagłada ludu' to jeden z najważniejszych spektakli w Teatrze Współczesnym Anny Augustynowicz. W sztuce austriackiego obrazoburcy Wernera Schwaba (mówiono o nim ?odrażający poeta przemocy?), po którą szczecińska reżyser sięgnęła w Polsce jako pierwsza, odarci z wszelkich norm bohaterowie posługują się specyficznym, nieskładnym, ale kunsztownym językiem, w którego zrytmizowanych frazach płynie nieustanny potok złorzeczeń, bluźnierstw, oskarżeń, oszczerstw, agresji. Główna bohaterka truje irytujących ją sąsiadów (noszą białe skarpetki).

Inscenizacja przyniosła Annie Augustynowicz w 1998 r. Laur Konrada na Festiwalu Reżyserów w Katowicach i Paszport Polityki za ?przedstawienia odważne, mądre, dotykające bolesnych miejsc naszej epoki oraz za kształt artystyczny szczecińskiego Teatru Współczesnego?.

Sztuka angielskiego pisarza Bena Eltona pt. Popcorn rozgrywa się w luksusowej willi w Bevery Hills. Jej główny bohater właśnie dostał Oscara za reżyserię pełnego przemocy filmu Mordercy z supermarketu o młodocianych killerach zabijających z nudy. Laureat świętuje nagrodę z rodziną, gdy do jego domu wkradają się rzeczywiści mordercy z supermarketu (znakomite role Katarzyny Bujakiewicz i Grzegorza Falkowskiego,). Zainspirował ich film pana domu. Z tym, że nie zabijają bez przyczyny. Oni mają jasny cel. Chcą być w telewizji.

Prapremiera Anny Augustynowicz z 1999 r.

W 2000 r. Anna Augustynowicz wystawia tragifarsę komiczną sprzed stu lat z Anną Januszewską w roli tytułowej. - Dziś na przykład Dulska może funkcjonować jako damski macho ? mówiła przy okazji premiery reżyserka.- .To, co robią media z wizerunkiem kobiety, znakomicie do tego pasuje. Kreuje się wizerunek kobiety niezależnej, samodzielnej, która rządzi jak chce swoimi poczynaniami, ma swoje poglądy. Mężczyznę traktuje wyłącznie jako samca zaspokajającego jej potrzeby. Cóż z taką kreacją można zrobić? To nie teatr ma odpowiadać na to pytanie. Nie chodzi mi o to, żeby zrobić sztukę z tezą, tylko żeby uruchomić myślenie u widzów, podjąć z nimi rozmowę. To widz powinien sobie zadawać pytania po wyjściu z teatru. Teatr nie jest instytucją oświatowo-wychowawczą, jest miejscem, gdzie można próbować włożyć kij w mrowisko.

Anna Augustynowicz z zespołem Teatru Współczesnego w Szczecinie tworzy teatr polityczny w najlepszym wydaniu ? pisał po premierze Polaroidów Marka Ravenhilla Roman Pawłowski w Gazecie Wyborczej.

Nick w przeszłości anarchista, po 15 latach wychodzi na wolność, by odkryć, że jego dawni towarzysze zapomnieli o ideałach i zajmują się karierami.

Prapremiera z 2002 r.

Niewielką książeczkę Erica-Emmenuela Schmitta, tworzą listy do Pana Boga pisane przez dziesięcioletniego chłopca umierającego na białaczkę. Do ich pisania przekonuje go stara wolontariuszka Pani Róża.

- To rzecz o życiu i umieraniu, o doświadczeniu bycia innym z powodu choroby, dotykająca problemu wyjścia z przestrzeni lęku. Autor wprowadza nas w przestrzeń między zdrowiem i chorobą, prawdą i fikcją, rzeczywistością i teatrem. Opowieść jest adresowana do wszystkich ? mówiła przed premier Anna Augustynowicz.

?Nikt nie płacze. Przeciwnie. Widzowie śmieją się, bo życie opowiedziane w galopującej kondensacji jest zwyczajnie bardzo śmieszne. Potem milkną? ? pisał po zobaczeniu spektaklu w 2004 r. Jacek Sieradzki w ?Przekroju?.

W 2005 r. ?Oskar i pani Róża? dostali Grand Prix czyli Wielka Nagrodę Publiczności 40. Kontrapunktu.

Anna Augustynowicz zdobyła główną nagrodę za najwybitniejszą inscenizację dramatu Stanisława Wyspiańskiego w 2007 r. w Krakowie - za wyreżyserowanie Wesela w Teatrze Współczesnym w Szczecinie.

Wyspiański pokazuje mądrość i głupotę polskiego społeczeństwa. W ascetycznej scenografii w czarnych trykotach aktorzy tańczą ?chocholi taniec? przez niemalże całe kilkugodzinne przedstawienie. Bo nie jest łatwo wyrzec się własnego języka, kultury, tożsamości.

Anna Augustynowicz pokazuje dystans do klasyki i poczucie humoru. Tekst narodowej komedii, lektury szkolnej, jest w jej inscenizacji z 2008 r. rytmicznie wygłaszany w rytmie rapu.

Migrena (2010 r.) to spektakl o kobietach i macierzyństwie w męskim świecie. Funny (Małgorzata Klara) porzuca swoje dziecko, a po jakimś czasie upomina się o nie u przybranej matki (Anna Moskal gościnnie), która je pokochała. Dramat inspirowany opowiadaniem norweskiej noblistki Sigrid Endset, napisany został przez Antoninę Grzegorzewską z myślą o teatrze Anny Augustynowicz.

Spektakl uznany został przez ?Przekrój? za jedno z sześciu najlepszych przedstawień 2010 r. w Polsce.

W 2010 r. w Teatrze Współczesnym znów mocny teatr polityczny, za sprawą sztuki Getsemani Davida Hare.

Anna Augustynowicz wciąga nas w formę konfesjonalną przedstawienia. Siedzimy z bohaterami w tym samym kręgu i słuchamy ich zwierzeń. Próbują zatuszować skandal, który pogrąża członka rządu. Sprawni deklamatorzy zaglądają nam z uśmiechem w twarz. Niełatwo ich jednoznacznie ocenić. Przecież mają swoje argumenty, swoje racje.