Dziesięć rzeczy, które warto wiedzieć o Dniach Morza

''Victoria'' to okręt legendarny. Jeden z pięciu, które w 1519 r. wypłynęły z Sewilli na wyprawę Magellana dookoła świata. I jedyny, który z tej wyprawy powrócił, stając się pierwszym statkiem, który opłynął świat.

Na Dni Morza do Szczecina przypłynie replika tego niezwykłego okrętu ''Nao Victoria'' (na zdjęciu powyżej). Powstała dzięki fundacji Nao Victoria w Hiszpanii w 1991 r., po wieloletnich badaniach historycznych. To przepiękna jednostka wierna oryginałowi, która dokonała tego samego, co pierwowzór. W 2004 r. rozpoczęła dwuletnią podróż i jako pierwsza replika historyczna opłynęła Ziemię.

To najbardziej wyjątkowa jednostka, która w tym roku wpłynie do Szczecina, ale z całą pewnością nie jedyna, która jest niezwykła. Na Dniach Morza odbędzie się bowiem XI Zlot Oldimerów. To kilkudziesięcioletnie jednostki, które swoją ''karierę'' na wodzie zaczynały jako np. kutry, barki czy statki handlowe, a po przebudowie stały się statkami turystycznymi. Ich świetny stan jest efektem pracy pasjonatów. Szczecinianie przekonają się o tym m.in. podczas rejsów po Odrze, które będą odbywać się właśnie na oldtimerach. W tym roku ma być ich blisko 20. To m.in. piękna ''Antica'' i ''Ark'',  byłe kutry rybackie.

pc

Do Szczecina przypłynie też m.in. ponad 100-letni fiński żaglowiec ''Joanna Saturna'' i długi na niemal 110 m ''Dar Młodzieży'', największy żaglowiec szkoleniowy na świecie.

Fot. Cezary Aszkiełowicz / Agencja Gazeta

Wszystkie jednostki dopłyną do Szczecina najpóźniej w piątek w południe i wszystkie będą witane zgodnie z morskim ceremoniałem. Wszystkie też za darmo udostępnią swoje pokłady zwiedzającym. Płatne są tylko rejsy wycieczkowe po Odrze. Bilety na nie kosztują 30 i 15 zł. Można je kupić w kasie przy moście pontonowym.

Oprócz pięknych żaglowców na Dniach Morza można też zobaczyć jednostki Marynarki Wojennej i to nie tylko polskiej. W piątek o godz. 10 do Szczecina wpłynie ''Falken'' (zdjęcie powyżej), żaglowiec szkoleniowy Marynarki Wojennej Królestwa Szwecji. Będą też polskie okręty: transportowo-minowy ORP ''Lublin'' oraz szkolny ORP ''Iskra''. To kolejny ''podróżnik'' na szczecińskiej liście jednostek, bo ''Iskra'' to pierwszy polski okręt wojenny, który opłynął kulę ziemską.

Na niedzielę zaplanowano paradę wszystkich jednostek na Odrze.

W ubiegłym roku czytelnicy na zawsze pożegnali szczeciniankę Monikę Szwaję, znaną pisarkę, ale też miłośniczkę żeglarstwa, autorkę tekstów dla zespołów szantowych i członkinię śpiewającej szanty grupy Stare Dzwonnice. Na tegorocznych Dniach Morza postanowiono wspomnieć zmarłą, łącząc dwie rzeczy, które kochała: pisarstwo i żagle. W sobotę obędą się trzy dwugodzinne ''Szwajowe rejsy'' (od godz. 11.30, 14 i 16.30) na pokładach ''Joanny Saturny'' i ''Kapitana Borchardta''.

W ramach projektu ''Czytamy na pokładzie'' książki Szwai będą czytać Marta Łągiewka z Teatru Pleciuga oraz Katarzyna Wolnik-Sayna i Agata Rokicka z Radia Szczecin. Uzupełnieniem mają być szanty w wykonaniu Marka Szurawskiego, który opowie też o morskich motywach w twórczości szczecińskiej pisarki. Jeśli ktoś zabierze ze sobą w rejs jedną z książek Moniki Szwai, będzie mógł wziąć udział w konkursie czytelniczym z nagrodami.

Na pokładach zabrzmią nie tylko fragmenty książek. Na okręcie ORP ''Lublin'' będą odbywać się koncerty szantowe.

Food trucki to, najprościej mówiąc, kuchnie na kółkach. W Polsce z roku na rok zdobywają coraz większą popularność. Np. w Krakowie, przy ul. św. Wawrzyńca na Kazimierzu, jest skwer będący mekką miłośników street foodu, gdzie stoją food trucki serwujące przeróżne smakołyki: od tradycyjnej krakowskiej maczanki, po belgijskie frytki z domowym sosem z bakłażana. W Szczecinie kultura food trucków serwujących fajne, stosunkowo niedrogie i dobre jakościowo potrawy z samochodu dopiero się rozwija. Na razie opiera się głównie na punktach z burgerami.

Food trucki mogą być jednak bardzo różnorodne. Szczecinianie mają się o tym przekonać podczas I Festiwalu Smaków Food Trucków. To nowość na Dniach Morza. Food trucki z całej Polski zaparkują na Łasztowni, niedaleko mostu na Wyspę Grodzką. Zapowiedziały się m.in. Wheel Meal i W pytę mięska z kuchnią meksykańską, Arabeska serwująca kuchnię arabską i B.B. Kings z grillowanym mięsem. W Momosmak będzie można skosztować tybetańskich pierożków momo, w Lubish Langosh węgierskich placków, a we Fragoli owoców w czekoladzie. Belgijki będą kusić szczecinian frytkami, a Kultowe Zapiekanki -całkiem swojską zapiekanką. Do tego burgery od Custom Burgers, Woła i Krowy i Wołowozu, hot dogi od Wypas Po Pas oraz pizza z pieca od Pizza Stop i Pizza Truck. Bardziej nietypowym przysmakiem mogą być pieczone kasztany od Pana Kasztana.

Rodzinny jarmark rozciąga się po obu stronach Odry. Składa się m.in. z ponad 190 stoisk handlowych i gastronomicznych. To tawerny piwne, punkty z grillowanym mięsem, pamiątkami. Przy Akademii Morskiej powstanie Aleja Artystów. Tutaj, zamiast plastikowych gadżetów kojarzących się z festynami, pojawią się wyroby rękodzielnicze: rzeźby, rysunki, obrazy.

Po raz pierwszy częścią Dni Morza stanie się Eko Market, który bywał już na innych miejskich imprezach, m.in. Jarmarku Jakubowym. Na Łasztowni, w drewnianych stoiskach, będzie można znaleźć tradycyjne smaki i żywność regionalną. W ofercie np. hermeliny, śledzie kiszone w dębowych beczkach, chałwy, oscypki, wyroby z mleka koziego, oleje tłoczone na zimno, zioła, herbaty, wędliny, produkty wegańskie, świeże owoce (truskawki i czereśnie).

Jak co roku na Dniach Morza musi być wesołe miasteczko. Tym razem będą nawet dwa: z Czech i Niemiec. Zostaną ustawione po obu stronach Odry: na Łasztowni i przy parkingu pod Trasą Zamkową. Wśród oferowanych atrakcji są m.in. największa w Europie mobilna kolejka wodna, wysokie na 45-metrów wahadło pędzące z prędkością 110 km na godz. oraz koło młyńskie, z którego można zobaczyć widok na Szczecin.

Tuż po godz. 23 w sobotę odbędzie się jeden z najbardziej charakterystycznych punktów Dni Morza: pokaz sztucznych ogni, które zostaną odpalone z Wyspy Grodzkiej.

Tradycyjnie już na Dniach Morza będzie miejsce, w którym najważniejsi będą najmłodsi uczestnicy festynu. W Harcerskim Miasteczku Morskim na pl. Mickiewicza powstaną m.in. Strefa obozu i Strefa gier i zabaw. W pierwszej dzieci obejrzą m.in. różne rodzaje harcerskich namiotów, samodzielnie wykonają pamiątkowe znaczki, nauczą się prawidłowo pakować plecak i poznają podstawy gry na gitarze. W Strefie gier i zabaw tematem przewodnim będą motywy żeglarskie. Ma być aktywnie i kolorowo: od zabaw ruchowych, aż po naukę robienia żeglarskich węzłów i układania origami np. w kształcie ośmiornicy.

W części dla najmłodszych profesjonalni animatorzy nauczą dzieci robić ogromne bańki mydlane i wspólnie z nimi pokolorują ''szczecińskie'' obrazki. W Strefie młodego naukowca dzieciaki przeprowadzą eksperymenty chemiczne i wykonają trójwymiarowe kolorowanki. Na ul. Henryka Pobożnego, w Strefie gier i zabaw podwórkowych, mali i duzi będą mogli zagrać m.in. w kapsle, gumę, sznura i klasy. Nieopodal można spróbować sił w grach w kręgle i wielki głuchy telefon. A na Wodnym placu zabaw będą m.in. wir wodny, minielektrownia i fontanna.

Przez wszystkie trzy dni na scenie w Strefie dziecięcej będą trwać spektakle, konkursy, występy wokalne, muzyczne i taneczne. W programie m.in. koncert ''Srebrzyści Akordeoniści'', spektakl ''O dwóch takich, co skroplili azot'' i ''Przygody Klauna''.

To kolejna nowość na Dniach Morza i jednocześnie debiut nowej mariny podczas imprezy. Wyspa Grodzka ma być miejscem odpoczynku od zatłoczonych alejek, głośnej muzyki i zapachu szaszłyków. O muzykę zadbają wykonawcy i didżeje, a z głośników będzie płynąć house, electro swing, chillout i reggae. Oprócz sceny chilloutowej na wyspie pojawią się też leżaki, na których będzie można wypocząć.

Piątkowe i sobotnie koncerty na Dniach Morza odbędą się w ramach ''Vox Tour'' radia Vox. Najbardziej znaną grupą, która wystąpi na głównej scenie przy Wałach Chrobrego, jest Alphaville (zdjęcie), niemiecki zespół, którego szczyt popularności przypadł wprawdzie na lata 80., ale za to ich kawałki ''Forever Young'', ''Big in Japan'' czy ''Sound Like a Melody'' stały się światowymi przebojami. W piątek obok Alphaville wystąpi polski zespół Golden Life znany m.in. z piosenki ''Oprócz błękitnego nieba''. W sobotę na głównej scenie wystąpią zarówno bardzo młodzi artyści (Patryk Kumór, Anna Cyzon, Agata Dziarmagowska), jak i ci, przy których kawałkach Polacy bawili się przed laty: zespół Wanda i Banda ze swoim hitem ''Nie będę Julią'', Róże Europy znani m.in. z utworu ''Jedwab'', Rezerwat i ich ''Zaopiekuj się mną'' czy ''Big Day'' od piosenki ''Dzień gorącego lata''.

Jeśli ktoś chce w Dni Morza poczuć bardziej ''żeglarski'' klimat, powinien przejść na drugą stronę Odry. Na Łasztowni, przy Trasie Zamkowej, stanęła bowiem scena folkowo-szantowa. Tam wystąpią Stary Szmugler, Chango, Bubliczki, Sklep z Ptasimi Piórami, Formacja, Bossa na Boca, EKT Gdynia, Dominika Żukowska i Andrzej Korycki, Svjata Vatra, Dikanda, Qftry, The Nierobbers, Cafe Rico, Majtki Bosmana, Bloco Pomerania, Laboratorium Pieśni oraz Ryczące Dwudziestki. Część z nich, jak np. Qftry czy Stary Szmugler, to znane kapele szantowe. Inne zaprezentują muzyczną mieszankę z różnych stron świata, np. Laboratorium Pieśni wykonuje m.in. utwory gruzińskie, Bloco Pomerania przenosi słuchaczy do słonecznej Brazylii, a pełne energii Bubliczki inspirują się brzmieniami bałkańskimi.

Dni Morza to mnóstwo koncertów, ale nie tylko tych z muzyką popularną, folkową czy szantami. Tradycyjnie już Dniom Morza będzie towarzyszyć sobotni koncert ''Tym, którzy nie powrócili z morza...'' na Cmentarzu Centralnym. W programie ''Pieśni i tańce śmierci'' Modesta Mugorskiego oraz ''V Symfonia'' Ludwiga van Beethovena (początek o godz. 22).

Z kolei w niedzielę na Wałach Chrobrego odbędą się koncerty ''Klasyka spotyka Detroit Techno'' oraz (godz. 18) ''Klezmafour Orkiestronicznie'' (godz. 19.30).

Impreza rusza w piątek o godz. 10. Wtedy zostanie otwarty Jarmark pod Żaglami (oraz Ekomarket, ze zdrowymi produktami regionalnymi z całej Polski), ruszą wesołe miasteczko, tawerny piwne na Wałach Chrobrego, przy ul. Jana z Kolna i na Łasztowni. Z tych trzech punktów szczecinianie będą mogli korzystać przez cały czas trwania imprezy.

Około godz. 13 do Szczecina zaczną wpływać żaglowce. Jednostki będą dostępne dla zwiedzających w piątek w godz. 15-18 oraz w sobotę i niedzielę w godz. 10-18. Wstęp jest bezpłatny.
Żaglowce zabiorą chętnych w rejsy wycieczkowe między stoczniami, przez Przekop Mieleński, Port Centralny, tor wodny do nabrzeża Huta. Rozpiskę z informacją o której godzinie odpływa dana jednostka i ile jest dostępnych miejsc na pokładzie, można znaleźć na stronie dnimorza.szczecin.eu, w zakładce ''rejsy''. Bilety na rejs kosztują 30 i 15 zł. Można je kupić w punkcie sprzedaży na bulwarze Piastowskim przy moście pontonowym. Sprzedaż rozpocznie się w piątek.
W piątek, sobotę i niedzielę, w godz. 10-23, na Łasztowni, przy wejściu do mariny, będzie trwał festiwal food trucków.
PROGRAM NA PIĄTEK
Godz. 13-20 Wpłynięcie żaglowców do Szczecina; zwiedzanie i rejsy (nabrzeża i bulwary)
Godz. 16-20 Koncert szantowy (okręt typu Lublin). Wystąpią Dair, Bubliczki, Stonehenge
Godz. 17-20 Strefa Dziecięca (plac Adama Mickiewicza). Występy wokalne i muzyczne oraz interaktywne spektakle, Harcerskie Miasteczko Morskie, Strefa Młodego Naukowca, Strefa dla najmłodszych, Strefa gier i zabaw podwórkowych.
Godz. 17-20 Scena szantowo-folkowa (Łasztownia). Wystąpią: Stary Szmugler, CHANGO, Bubliczki
Godz. 17-20 Strefa Chillout (Łasztownia-Marina)
Godz. 20-23 Koncert ''VOX Tour -Dni Morza -Szczecin na żywo 2016'': Golden Life, ALPHAVILLE (scena główna przy ulicy Jana z Kolna).
PROGRAM NA SOBOTĘ
Godz. 11.30-18.30 ''Szwajowe rejsy'' (Łasztownia Nabrzeże Starówka). Czytanie książek Moniki Szwai na pokładach żaglowców: Marta Łągiewka (Teatr Pleciuga), Katarzyna Wolnik-Sayna i Agata Rokicka (Radio Szczecin). Szanty i pieśni morskie wykona Marek Szurawski (11.30-13.30 ''Joanna Saturna'', 14-16 ''Joanna Saturna'', 16.30-18.30 ''Kapitan Borchardt'')
Godz. 12-20 Strefa Dziecięca (plac Adama Mickiewicza)
Godz. 12-20 Strefa Chillout (Łasztownia, Marina)
Godz. 13-20 Scena Szantowo-Folkowa (Łasztownia): Sklep z Ptasimi Piórami, Formacja, Bossa na Boca, EKT Gdynia, Dominika Żukowska i Andrzej Korycki, Svjata Vatra, Dikanda
Godz. 16-18.30 Koncert szantowy (okręt typu Lublin): Formacja, EKT Gdynia
Godz. 19-23 Koncert ''VOX Tour -Dni Morza -Szczecin na żywo 2016'': Anna Cyzon, Agata Dziarmagowska, Patryk Kumór, Wanda i Banda, Róże Europy, Rezerwat, Big Day (Scena Główna przy ulicy Jana z Kolna)
Godz. 23.05 Pokaz sztucznych ogni (Wały Chrobrego)
PROGRAM NA NIEDZIELĘ
Godz. 12-19 Strefa Dziecięca (plac Adama Mickiewicza)
Godz. 12-19 Strefa Chillout (Łasztownia Marina)
Godz. 13-19 Scena Szantowo-Folkowa (Łasztownia): Qftry, The Nierobbers, Cafe Rico, Majtki Bosmana, Bloco Pomerania, Laboratorium Pieśni, Ryczące Dwudziestki
Godz. 14 ''i póki kropla jest w Bałtyku'' nauka i wspólne wykonanie ?Hymnu do Bałtyku?. W Roku Feliksa Nowowiejskiego, przez szczecinian, turystów, załogi jednostek, członków Ligi Morskiej i Rzecznej z Chórem Akademii Morskiej w Szczecinie i Markiem Szurawskim (okręt typu Lublin)
Godz. 15-16 Nabożeństwo ekumeniczne (okręt typu Lublin)
Godz. 16-18 Koncert szantowy (okręt typu Lublin): Korycki, Żukowska, Ryczące Dwudziestki
Godz. 18-19 Koncert ''Klasyka spotyka Detroit Techno'' (Scena Główna przy ulicy Jana z Kolna)
Godz. 19.30-21 Koncert ''Klezmafour Orkiestronicznie'' (Scena Główna przy ulicy Jana z Kolna)

Przed Dniami Morza 2016 spytaliśmy Jerzego Raduchę, znawcę i miłośnika żaglowców, który z ramienia miasta współorganizował szczecińskie finały The Tall Ships Races, a obecnie jest wicedyrektorem ds. organizacji imprez i współpracy międzynarodowej w szczecińskim Centrum Żeglarskim, jakie goszczące w Szczecinie jednostki warto zwiedzić i na co zwracać szczególną uwagę na pokładach.
Aleksandra Marciniak: Które z 30 jednostek na Dniach Morza warto zwiedzić?
Jerzy Raducha: Wszystkie. Na pewno warto odwiedzić te, które będą w Szczecinie po raz pierwszy. W piątek o godz. 10 zacumuje okręt Szwedzkiej Królewskiej Marynarki Wojennej ''Falken'', piękny okręt, prawie 60-letni. Bardzo czekamy na pierwszą wizytę w Szczecinie ''Nao Victorii''. To pierwsza na Dniach Morza jednostka hiszpańska. Statek legenda, bardzo sympatyczna załoga, a pod pokładem muzeum.
Zapraszamy też szczecinian do Strefy Gospodarki Morskiej [na północ od mostu w marinie łączącego nabrzeże Starówka z Wyspą Grodzką ? red.]. Będzie tam najnowszy nabytek Zarządu Morskich Portów Szczecin i Świnoujście, czyli ''Strażak-26'', holowniki, ''Nawigator'' Akademii Morskiej i ''Planeta'' Urzędu Morskiego. Kolejki będą zapewne przed ''Darem Młodzieży'', bo duże żaglowce zawsze wzbudzają emocje. Warto też odwiedzić przepiękne oldtimery.
O oldtimerach mówi się, że to ?jednostki z duszą?. Dlaczego?
-Drewno to materiał naturalny, a to jednostki w dużej mierze drewniane. Są wspaniale wykonane, z wielką miłością i precyzją, świetnie utrzymane przez właścicieli. Dodają kolorytu i wyjątkowego klimatu naszej imprezie.
Na co warto zwracać uwagę podczas zwiedzania jednostek?
-Najlepiej obejść wszystkie jednostki, dzieci mogą zebrać na nich pieczątki. Na oldtimerach warto zwrócić uwagę na robotę szkutniczą, takielunek. Są wykonane z wielką pieczołowitością, z nawiązaniem do tradycji. Na wszystkich jednostkach warto rozmawiać z członkami załogi. Oni chętnie o nich opowiadają, można dzięki temu poznać różne tajemnice i ciekawostki. A przy okazji podszkolić umiejętności językowe, szczególnie niemiecki. Bo największa grupa jednostek przypłynie właśnie z Niemiec.

Dni Morza oznaczają utrudnienia dla kierowców. Do godz. 5 w poniedziałek zamknięte będą ulice w okolicy Wałów Chrobrego i na Łasztowni: Zbożowa (od ul. Spichrzowej), Wendy, Jana z Kolna (od Kapitańskiej do Trasy Zamkowej), Komandorska, Admiralska, Storrady, Wały Chrobrego, Wawelska, Jarowita (od Szczerbcowej do Zygmunta Starego) oraz Szczerbcowa i Zygmunta Starego (od Wałów Chrobrego do Pobożnego). Na ul. Jarowita i Łady (od skrzyżowania z Dubois do Kapitańskiej) ruch będzie ograniczony.
Magistrat zaleca kierowcom objazd przez ul. Dubois, Parkową, Malczewskiego, Matejki, pl. Żołnierza Polskiego i Trasę Zamkową. Na skrzyżowaniach na trasie objazdu sygnalizacja zostanie przeprogramowana, co ma zapewnić większą płynność ruchu.
Autobusy i tramwaje
Na czas Dni Morza autobus linii nr 70 będzie mieć nową trasę. W stronę Urzędu Miasta pojedzie przez Nabrzeże Wieleckie, Trasę Zamkową, ul. Matejki i pl. Rodła. W drugą stronę wróci przez ul. Matejki, Farną i Wyszyńskiego. Trasa autobusów linii 53 zostanie wydłużona do Dworca Morskiego. Tramwaje linii 6 (nie kursują) zastąpi linia 16. Wozy tej tymczasowej linii pojadą częściowo trasą ''szóstki'', ale skierują się objazdem przez ul. Wyszyńskiego i Matejki.
Na ul. Wyszyńskiego i pl. Rodła staną dodatkowe kasy biletowe. Każdego dnia imprezy po godz. 23 z tych dwóch miejsc będą odjeżdżać dodatkowe autobusy i tramwaje, z częstotliwością co 15-20 minut. Dodatkowe kursy dotyczą linii tramwajowych 2, 3, 7, 8, 12 i 16 oraz autobusowych 53, 75, 81, 107, 55, 96, 65, 71, 73, 87, A i B.
Można też pociągiem
Miasto podpisało porozumienie z kolejową spółką Przewozy Regionalne, na mocy którego od piątku do niedzieli w ich pociągach będą obowiązywać bilety komunikacji miejskiej (w granicach administracyjnych Szczecina). Godzinę po zakończeniu imprez na Wałach Chrobrego z Dworca Głównego odjadą dodatkowe pociągi w stronę Stargardu, Goleniowa i Gryfina. To ułatwienie dla mieszkańców regionu, którzy planują przyjazd na Dni Morza.