Są różne wizje Łasztowni i Międzyodrza, nie tylko zwycięska. Gorsze? Lepsze? Oceńcie sami [WIZUALIZACJE]

To oszczędna i klarowna propozycja, bez architektonicznych fajerwerków: strzelistych wieżowców, efektownych acz nierealnych konceptów.

Zwraca uwagę wszechobecna zieleń: wyspy Zielona i Grodzka są tutaj wielkimi parkam, w których ingerencja człowieka ogranicza się w zasadzie do wytyczenia alejek, budowy kortów (Wyspa Zielona) lub owalnych basenów (Wyspa Grodzka). Zabudowa północnej części Łasztowni nie jest zbyt intensywna - nowe budynki są tylko nad Duńczycą i przy nabrzeżu Bułgarskim (tam niższe niż 'od frontu' wyspy). Również między budynkami zachowana jest obfita zieleń.

Widok na Duńczycę z poziomu bulwarów od strony Trasy Zamkowej:

GRAS ARQUITECTURA

Sama Trasa Zamkowa jest w tym projekcie zachowana bez zmian, chociaż zwraca uwagę, że przestrzeń pod jezdnią jest ażurowo zabudowana:

GRAS ARQUITECTURA

Obok widać pylon przyszłego mostu Kłodnego, który połączy rejon Podzamcza z ul. Zbożową i Władysława IV.

Bardziej intensywną zabudowę Hiszpanie przewidują na południe od ul. Energetyków oraz na Kępie Parnickiej.

GRAS ARQUITECTURA

Autorzy tego projektu: Gras Arquitectura, Palma de Mallorca, Hiszpania od konkursowych sędziów dostali 598 pkt.

Szczecińskie biuro S.Lab Architektura zachowało w swoim projekcie główne założenia zabudowy Łasztowni wynikające ze wcześniejszych zapowiedzi miasta. Są więc na wizualizacjach nowy most Kłodny ze stumetrowym pylonem i budynek Centrum Nauki, czyli multimedialne muzeum morskie w kształcie korabia, które stanie przy nabrzeżu Starówka na lewo od Trasy Zamkowej (patrząc z lewobrzeża). Jest też planowane rondo w ciągu ul. Energetyków, które ma rozwiązać problem dojazdu na północną część Łasztowni. Architekci - realistycznie - nie ruszają też Trasy Zamkowej (z wyjątkiem południowego ślimaka Trasy, który musi być rozebrany, żeby zrobić miejsce na most Kłodny).

Wszystko to zapewne dlatego, że autorzy są ze Szczecina i dobrze znają lokalne realia.

Co proponują nowego? M.in. kładkę dla pieszych łączącą Podzamcze z prawym brzegiem (w miejscu, gdzie podczas wielkich imprez wojsko montowało zazwyczaj most pontonowy). Kolejną (nową-starą) przeprawą byłby most łączący Kępę Parnicką z górnym tarasem przy dworcu Szczecin Główny - w miejscu historycznego mostu Dworcowego.

22 S. LAB ARCHITEKTURA

Sama Kępa Parnicka jest tu gęsto zabudowana nowymi apartamentowcami, podobnie jak południowa część Łasztowni, część Wyspy Zielonej i nabrzeża przy portowych dziś basenach Wschodnim i Zachodnim (same baseny miałyby zmienić się w mariny).

Wyspa Grodzka zurbanizowana jest w części północnej - tej, gdzie obecnie są ogródki działkowe.

22 S. LAB ARCHITEKTURA

Architekci przewidują tam domy w dwukondygnacyjnej zabudowie szeregowej. Część południowa Wyspy Grodzkiej miałaby być parkiem, a na wyspie Bielawa, gdzie obecnie jest Centrum Zarządzania Bezpieczeństwem z rzecznym komisariatem policji, miałby powstać budynek w kształcie piramidki.

Najbardziej reprezentacyjne budynki przy nabrzeżu Starówka miałyby być stylizowane na dawne spichrze.

22 S. LAB ARCHITEKTURA

Najwyższe budynki są przewidziane na północnym cyplu Łasztowni (na końcu ul. Wendy) i między obecnymi basenami portowymi. Zamierzone jest podobieństwo północnego cypla Łasztowni do dziobu statku.

22 S. LAB ARCHITEKTURA

W opisie projektu jest m.in. informacja, że chodzi o zbudowanie całej "ekodzielnicy", gdzie zamieszkaliby artyści i informatycy.

Autorzy koncepcji: S.Lab Architektura - Tomasz Sachanowicz, Jakub Gołębiowski (Szczecin) zasłużyli - zdaniem jury - na 603 pkt.

Dość rewolucyjna koncepcja. Zakłada całkiem nową siatkę ulic na Łasztowni i Kępie Parnickiej. Główna arteria zaczynałaby się zaraz za zjazdem za mostem Kłodnym (owszem, ze stumetrowym pylonem) - gdzieś na wysokości ul. Władysława IV, na rondzie rozdzielającym ruch na całą wyspę - i ciągnęła się aż do centralnego placu na Kępie Parnickiej. Nad tą główną ulicą wisiałyby charakterystyczne ni to gondole, ni dyskotekowe kule podwieszone na gigantycznych słupach. Taką główną ulicą miałyby jeździć tramwaje.

PROJEKTOWNIA S.C. BOHDAN BAY, LIDIA TRZEBIATOWSKA

Od głównej ulicy odchodziłyby ukośne przecznice przecinające Łasztownię i Kępę Parnicką w poprzek. Jedna z tych przecznic biegłaby równolegle do Trasy Zamkowej (na samej trasie autorzy przewidują m.in. wytyczenie pasa zieleni)...

PROJEKTOWNIA S.C. BOHDAN BAY, LIDIA TRZEBIATOWSKA

..., docierała do Centrum Nauki-Muzeum Morskiego i kończyła nawodnym pomostem łączącym Łasztownię z południowym skrajem Wyspy Grodzkiej (patrz główne zdjęcie).

Ciekawie dzieje się na Kępie Parnickiej. Odtworzona jest przeprawa drogowa przez Odrę w miejscu dawnego mostu Dworcowego. Nawodny pomost, paralelny do tego przy Wyspie Grodzkiej, łączy z lądem wyspę Przymoście. Warto też zwrócić uwagę na jeszcze jedną przeprawę majaczącą w tle, na południowym skraju Wyspy Zielonej. To nic innego jak doprowadzona do końca obwodnica śródmiejska z mostem w rejonie Tamy POmorzańskiej.

PROJEKTOWNIA S.C. BOHDAN BAY, LIDIA TRZEBIATOWSKA

Na samej Kępie Parnickiej przedwojenne kamienice i zabudowa fabryczna znikają, a zamiast nich w centralnym punkcie wyspy (tam, gdzie teraz jest baza PKS Szczecin) pojawia się prostokątne sztuczne jeziorko z okazałym budynkiem w złotym kolorze.

Takie 'złote' budynki pojawiają się w innych wyeksponowanych miejscach na całym Międzyodrzu (m.in. na skraju Łasztowni przy kanale Zielonym i przy nabrzeżu Bułgarskim). Projekt nie przewiduje relokacji portu z basenów Wschodniego i Zachodniego. Zurbanizowane jest jedynie nabrzeże Bułgarskie.

Z realizacji tej koncepcji niezadowolone byłyby Port Rybacki Gryf, francuski producent czekolady Cémoi i deweloper SGI. Powód? Na wizualizacjach nie ma ani pomarańczowej nowej chłodni Gryfa przy Starej Rzeźni (co można zrozumieć), ani fabryki czekolady, ani - co już dziwi - biurowca Lastadia.

PROJEKTOWNIA S.C. BOHDAN BAY, LIDIA TRZEBIATOWSKA

W tej koncepcji wyspy Zielona i Grodzka pozostałyby w większości obszarami o charakterze parkowym.

Autorzy pracy - Projektownia S.C. Bohdan Bay, Lidia Trzebiatowska ze Szczecina - dostali 630 pkt.

Tu najbardziej charakterystyczny jest wielki diabelski młyn górujący nad nabrzeżem Starówka i Duńczycą niczym London Eye nad Tamizą. To też kolejna z prac, która wykorzystuje skojarzenie spiczastego północnego krańca Łasztowni z dziobem statku. Z poziomu wody wyglądałoby to tak:

AUTORSKA PRACOWNIA PROJEKTOWA ARCHITEKTURY HUBKA

Innym unikalnym rozwiązaniem jest przeznaczenie praktycznie całej Wyspy Grodzkiej na obiekty sportowe, w tym pełnowymiarowe boisko z lekkoatletyczną bieżnią:

AUTORSKA PRACOWNIA PROJEKTOWA ARCHITEKTURY HUBKA

W rejonie "dźwigozaurów" miałyby stanąć kilkukondygnacyjne budynki kontrastujące z zachowaną historyczną zabudową dawnej miejskiej jatki. Są tu też budynek Centrum Nauki-Muzeum Morskiego oraz okazały gmach w miejscu obecnego betonowego schronu (czy to nowa siedziba Teatru Współczesnego?).

AUTORSKA PRACOWNIA PROJEKTOWA ARCHITEKTURY HUBKA

Portowy Basen Zachodni miałby zmienić się w marinę sąsiadującą z owalnym i bardziej klasycznymi apartamentowcami na nabrzeżu Bułgarskim.

AUTORSKA PRACOWNIA PROJEKTOWA ARCHITEKTURY HUBKA

Koncepcja przygotowana przez Autorską Pracownię Projektową Architektury Andrzej Hubka z Wrocławia dostała od jury 647 pkt.

Architekci ze Śląska chcieliby mocno zurbanizować całą Łasztownię, łącznie z portowymi basenami Wschodnim i Zachodnim. To koncepcja, która najwyżej pnie się w górę. Kilka punktowych wieżowców miałoby stać przy portowych basenach (projekt zakłada relokację portu), ale pojedyncze również w centralnej części Łasztowni (niedaleko mostu Kłodnego i w sąsiedztwie ul. Energetyków.

P.A. NOVA SA

Trasa Zamkowa jest zlikwidowana a komunikację z centrum na Międzyodrze i tranzyt na prawobrzeże zapewnia most Kłodny i nowa ulica łącząca się z ul. Energetyków na rondzie tuż koło Parnicy.

Architekci zaplanowali konkretne publiczne przestrzenie: od placu-bulwaru na południowym skraju Łasztowni, przy kanale Zielonym:

P.A. NOVA SA

...poprzez plac z fontannami w rejonie ul. Zbożowej:

P.A. NOVA SA

...aż po wielki gmach Teatru Współczesnego z dużym placem Teatralnym na północnym cyplu wyspy, na który wchodziłoby się przez 'bramę' w zanurzonym częściowo w Duńczycy wieżowcu:

P.A. NOVA SA

Tereny zielone to południowa część Wyspy Zielonej, centralna część Wyspy Grodzkiej oraz park Postindustrialny na terenie po Porcie Rybackim Gryf.

Autorzy tej koncepcji zaplanowali nawet takie konkrety, jak letnia scena teatralna oraz bliżej niesprecyzowane Muzeum Mórz Północnych na Wyspie Grodzkiej.

Fot. P.A. NOVA SA

 Autorzy wizji: gliwicka pracownia P.A. Nova otrzymali od jury 696 pkt.

Autorzy tej wyróżnionej koncepcji proponują, by teren między ul. Zbożową i Wendy a nabrzeżem Starówka zabudować pasem punktowych budynków nawiązujących kształtami do historycznych spichrzy.

MAGDALENA WRZESIEŃ, MICHAŁ KOWALSKI

W tej wizji nabrzeże Bułgarskie jest całkowicie zurbanizowane (pomarańczowej chłodni Gryfa nie ma). Między dwoma rzędami nowej zabudowy pozostawione są zabytkowe budynki dawnej miejskiej jatki ze Starą Rzeźnią na czele.

Na północnym cyplu Łasztowni, na obecnym terenie Portu Rybackiego Gryf architekci zaproponowali charakterystyczny budynek z ukośną rampą widokową, przypominający dziób statku. Ul. Wendy miałaby przebiegać linia tramwajowa (połączona z lewobrzeżem przyszłym mostem Kłodnym).

Fot. Magdalena Wrzesień, Micha Kowalski

Charakterystyczną cechą tego projektu są nawodne pomosty spacerowe na Duńczycy połączone w sieć z napowietrznymi pomostami na wyspach Grodzkiej i Zielonej

Marina jest przedłużona na północ od strony Wyspy Grodzkiej. Tam, gdzie działała Miejska Strefa Letnia pozostawiona jest plaża, reszta Wyspy Grodzkiej zmienia się w park z ekologicznymi mikroelektrowniami wiatrowymi.

Z rotundy na Wałach Chrobrego Łasztownia wyglądałaby tak:

MAGDALENA WRZESIEŃ, MICHAŁ KOWALSKI

Projekt zespołu architektów: Magdalena Wrzesień i Michał Kowalski, Marcin Podlewski, Urszula Ramus (wszyscy z Warszawy) oraz Krzysztof Kozłowski i Martyna Stańczyk (oboje z Gdańska) otrzymał od jury 775 pkt.

Wizja z rozmachem, ale też z uwzględnieniem szczecińskich realiów. Jedna z wizualizacji, z rejonu ul. Zbożowej, pokazuje niemal obecny stan: tego nabrzeża na Łasztowni (to widok z południowej części Wyspy Grodzkiej):

ALEKSANDRA KRZYWAŃSKA, MAJA MATUSZEWSKA

Na głównej wizualizacji zwraca uwagę okazały owalny budynek na północnym cyplu Łasztowni. Pozostała zabudowa jest nieagresywna, dostosowana wysokością do historycznego kompleksu miejskiej jatki. Na północ od istniejącej kładki nad Duńczycą, widać dodatkowy wiszący most (z pylonem nawiązującym formą do przyszłego mostu Kłodnego) na Wyspę Grodzką. Ta dodatkowa przeprawa jest potrzebna, bo w tej koncepcji północna część Wyspy Grodzkiej jest intensywnie zagospodarowana pod budownictwo mieszkaniowe. Natomiast część południowa wyspy, ta obecnie piaszczysta, zmienia się w park.

ALEKSANDRA KRZYWAŃSKA, MAJA MATUSZEWSKA

W głębi tej wizualizacji widać też dwa inne istotne szczegóły: funkcje portowe basenów są zachowane, o czym świadczy np. to, że przy nabrzeżu Bułgarskim dalej stoi chłodnia Portu Rybackiego Gryf. Trochę kłóci się to z tym, że nad wejściem do basenów jest kolejny most - wiodący na Ostrów Grabowski. Musiałby on być albo bardzo wysoki, albo zwodzony - by nie tamować ruchu statków.

Centralna część Łasztowni, za Trasą Zamkową na południe, to już intensywna i wyższa zabudowa. Rzut z góry na to miejsce nie wygląda zbyt imponująco...

ALEKSANDRA KRZYWAŃSKA, MAJA MATUSZEWSKA

...ale na wizualizacji jest już znacznie lepiej:

ALEKSANDRA KRZYWAŃSKA, MAJA MATUSZEWSKA

Koncepcja Aleksandry Krzywańskiej (z Zielonki) i Mai Matuszewskiej (z Warszawy) dostała od konkursowego jury 793 punkty.

Bardzo ambitny i interesujący jest międzynarodowy projekt, który zajął w konkursie drugie miejsce. Zakłada on m.in. duże inwestycje infrastrukturalne (dwa nowe mosty łączące północ Wyspy Grodzkiej i północ Łasztowni z ul. Jana z Kolna, linię tramwajową przez most Kłodny do ul. Energetyków i dalej na Kępę Parnicką, Wyspę Zieloną, skąd tramwaje wracałyby na lewobrzeże kolejną nową przeprawą w rejonie ul. Zapadłej).

Całe Międzyodrze miałoby być intensywnie zabudowane (na głównym zdjęciu jest widok z południowej krawędzi basenu portowego w stronę Kanału Grodzkiego), ale z zachowaniem całej historycznej zabudowy. Na poniższej wizualizacji jest np. kamienica sanepidu przy ul. Spedytorskiej (widok ze ślizgawki zaplanowanej w Parku Zatoka od południowego wschodu):

PARERGA

Część nowych budynków miałaby stać na wodzie, np. na wejściu do Basenu Zachodniego. Zurbanizowane miałoby być całe Międzyodrze łącznie z wyspami Grodzką i Zieloną, ale w taki sposób, by ta zabudowa nie przytłaczała. Osiągnięciu tego efektu ma służyć zaprojektowanie aż 9 parków, począwszy od Dzikiego Parku na południu Wyspy Zielonej, aż po parki na północy Wyspy Grodzkiej i Łasztowni.

Zespół Parerga

Jak miałoby to wyglądać z perspektywy człowieka pokazuje np. ta wizualizacja:

PARERGA

To widok z prostokątnego parku w centrum Łasztowni o nazwie "Po prostu Park" na dominantę architektoniczną - owalny budynek biurowo-mieszkalny w rejonie ul. Energetyków. A poniżej - widok od wschodu na Park na Krawędzi:

PARERGA

Całe Międzyodrze miałoby być usiane siecią sztucznych kanałów, m.in. w miejscu po zlikwidowanej Trasie Zamkowej. Przykładowy kanał , na północy Łasztowni, w Parku Oś, wyglądałby tak:

PARERGA

Ową oś zamyka widok na elewator Ewa.

Dworzec kolejowy z wyspą Przymoście miałaby połączyć kładka. W tle - zabudowania Kępy Parnickiej.

PARERGA

Projekt PARERGI jest szczegółowy: przewiduje m.in. gdzie miałoby być liceum, gdzie biblioteka, a gdzie nowy gmach opery (ten ostatni - w miejscu po hali-namiocie przy ul. Energetyków).

Autorzy pracy: zespół PARERGA: Bartosz Kowal (Szwajcaria), Wojciech Mazan (Austria), Bartłomiej Poteralski (Austria), Rafał Śliwa (Polska) uzyskali za swoją wizję aż 907 pkt od jury.

Na koniec - zwycięzcy konkursu i ich - stosunkowo najlepiej już znana szczecinianom -  koncepcja z wieżą na północnym cyplu Łasztowni.

MAĆKÓW PRACOWNIA PROJEKTOWA

W artykule o rozstrzygnięciu konkursu "Łasztownia. Nowe Serce Miasta" cytowaliśmy takie uzasadnienie werdyktu jury:

Komisja konkursowa doceniała przygotowaną przez to biuro koncepcję za ukazanie walorów wysp śródodrza oraz dobrą realizację założeń projektu Floating Garden.

Charakterystyczne cechy tej wizji to m.in. dużo zieleni. Na głównej ilustracji widać północną cześć nabrzeża Starówka z nową zabudową (szereg budynków w kształcie "U" i wieża w tle) z perspektywy parku na Wyspie Grodzkiej. Inne parki miałby powstać na południu Wyspy Zielonej i w miejscu po rozebranej Trasie Zamkowej. Pasy zieleni miałyby być też wzdłuż nabrzeży. Widać to na tym schemacie:

Fot. Maćków Pracownia Projektowa

Najbardziej reprezentacyjna część nabrzeża Starówka, naprzeciwko Podzamcza, miałaby być zabudowana obiektami stylizowanymi na historyczne spichrze:

MAĆKÓW PRACOWNIA PROJEKTOWA

Cała nowa zabudowa na Łasztowni i Kępie Parnickiej miałaby korespondować (wysokością i charakterem) z tym, co jest vis a vis na lewobrzeżu.

A jak obie strony rzeki byłyby skomunikowane? Jak już wspomniałem, nie ma Trasy Zamkowej. Jej brak ma być zrekompensowany powstaniem nowej przeprawy z Pomorzan przez Wyspę Zieloną na Wyspę Pucką w ciągu obwodnicy śródmiejskiej. Kolejne dwa mosty miałyby połączyć Nowe Miasto z Kępą Parnicką (w miejscu historycznego mostu Dworcowego) i dalej z Wyspą Pucką.

Przyszły most Kłodny jest w tym projekcie bez wielkiego pylonu. Nowy układ mostów dopełniają dwie kładki nad wejściem do basenów porowych Wschodniego i Zachodniego (port miałby być relokowany).

Na jednej z wizualizacji widzimy tramwaj sunący ul. Władysława IV. 

MAĆKÓW PRACOWNIA PROJEKTOWA

To nieprzypadkowe, bo całe Międzyodrze, łącznie z Kępą Parnicka i Wyspą Zieloną, miałoby być "zatramwajone". Proponowany układ linii widać na tej mapce (niebieskie linie):

Koncepcja Maćków Pracowni Projektowej z Wrocławia - werdyktem komisji konkursowej - zdobyła aż 1021 pkt, co oznacza, że konkurs wygrała z ponad stupunktową przewagą.

Rozstrzygnięcie konkursu nie oznacza, że zwycięski projekt będzie zrealizowany. Chodziło raczej o wskazanie kierunku, pobudzenie wyobraźni. Po wręczeniu nagród prezydent Szczecina Piotr Krzystek stwierdził:

Finał konkursu to początek nowej karty w historii miasta. Wszystkie wyróżnione i nagrodzone prace dają nam inspirację do dyskusji o przyszłości Łasztowni. Mam nadzieję, że mieszkańcy włączą się w rozmowę o tym, jak ma wyglądać ta część Szczecina w najbliższych dekadach.

Przekładając na prosty język: miasto może wziąć z dowolnych konkursowych prac to, co uzna w nich za najlepsze.

Na tej podstawie ma zostać zmieniony miejscowy plan zagospodarowania dla Łasztowni.

- Zajmie to minimum dwanaście miesięcy - szacował w styczniu ówczesny wiceprezydent Szczecina Piotr Mync, podczas ogłaszania konkursu na Międzyodrze.

Ukończenie prac nad planem ma się zbiec z przebudową układu dróg na Łasztowni z mostem Kłodnym i rondem w ciągu ul. Energetyków na czele. To wszystko ma zachęcić potencjalnych inwestorów do zainwestowania w nieruchomości, które w większości należą do miasta. Ale wciąż niejasna jest przyszłość kluczowych terenów we władaniu Portu Rybackiego Gryf (to spółka skarbu państwa). Miasto stara się o ich komunalizację.

sim

Wystawę wszystkich 26 nadesłanych prac konkursowych można oglądać w budynku Cielętnika (koło Starej Rzeźni) do 20 listopada.